4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γνωστικής Ψυχολογίας, Αθήνα, 14–16 Απριλίου 2016

Το επάλληλο μοντέλο διττής διαδρομής (dual route cascaded - DRC) για την ανάγνωση των λέξεων περιλαμβάνει μια υπολεξική διαδρομή σειριακής επεξεργασίας και μια λεξική διαδρομή παράλληλης επεξεργασίας. Στο μοντέλο αυτό, οι επιδράσεις του μήκους (δηλαδή του πλήθους γραμμάτων) στην ανάγνωση ψευδολέξεων προέρχονται αποκλειστικά από την υπολεξική διαδρομή, ενώ οι επιδράσεις της συχνότητας στην ανάγνωση λέξεων από τη λεξική διαδρομή. Συνεπώς, ο εντοπισμός των περιοχών λεξικής επεξεργασίας πρέπει να συμπίπτει με τις επιδράσεις συχνότητας, ενώ των περιοχών υπολεξικής επεξεργασίας με τις επιδράσεις μήκους. Για τον έλεγχο της πρόβλεψης αυτής χρησιμοποιήθηκε ένα σύνολο 150 λέξεων και 150 ψευδολέξεων οι οποίες είχαν εξισωθεί μεταξύ τους σε μήκος, διγραμματική και συλλαβική συχνότητα και ορθογραφική διαφάνεια, και είχαν επιλεγεί έτσι ώστε οι μεταβλητές αυτές να μην είναι συσχετισμένες μεταξύ τους. Σαράντα τέσσερις δεξιόχειρες ενήλικες φυσικοί ομιλητές της ελληνικής γλώσσας υποβλήθηκαν σε λειτουργική μαγνητική τομογραφία μεμονωμένων συμβάντων κατά της διάρκεια έργου λεξικής απόφασης με τις λέξεις και ψευδολέξεις και 150 ακόμα δοκιμές ελέγχου όπου εμφανίζονταν σταυροί, σε τυχαία σειρά, σε τρεις συνεδρίες των 15 λεπτών. Η καταγραφή Τ2* κάλυπτε ολόκληρο τον εγκέφαλο με 36 τομές ανά 2 δευτερόλεπτα σε ογκοστοιχεία 3x3x3 χιλιοστών. Η προεπεξεργασία και η στατιστική ανάλυση έγιναν με το πακέτο SPM8. Η αντίθεση μεταξύ ψευδολέξεων και σταυρών ανέδειξε εστίες πιθανής υπολεξικής επεξεργασίας, ενώ η αντίθεση μεταξύ λέξεων και ψευδολέξεων ανέδειξε εστίες πιθανής λεξικής επεξεργασίας, συμβατές με πρόσφατες ανασκοπήσεις στη βιβλιογραφία. Ο εντοπισμός των επιδράσεων μήκους και συχνότητας δεν συνέπεσε με τις περιοχές αυτές, θέτοντας σε αμφισβήτηση την εφαρμογή του μοντέλου διττής διαδρομής και ειδικότερα του υπολεξικού σκέλους της. Τα αποτελέσματα ερμηνεύονται με αναφορά στο «τριγωνικό» συνδετιστικό μοντέλο παράλληλης κατανεμημένης επεξεργασίας για την ανάγνωση λέξεων, το οποίο συνάδει με πρόσφατες εξελίξεις στον εντοπισμό και χαρακτηρισμό του «αναγνωστικού δικτύου» του εγκεφάλου.