Η γνωσιακή επιστήμη είναι φυσική επιστήμη

Ανακοίνωση στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας της Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Αθηνών, 27–29 Νοεμβρίου 2014

Αθανάσιος Πρωτόπαπας
Πανεπιστήμιο Αθηνών

Από την πλευρά της εμπειρικής (πειραματικής) μελέτης της νόησης θα υποστηριχθεί ότι δεν υπάρχει εκ προοιμίου λόγος διάκρισης του νοητικού επιπέδου από τα παρακείμενα. Η νόηση είναι φυσικό φαινόμενο και η μελέτη της με τα συνήθη θεωρητικά και πειραματικά εργαλεία των επιστημών αποτελεί μέρος της μιας και ενιαίας ιεραρχίας των φυσικών επιστημών, όπου λέγοντας «ιεραρχία» αναφερόμαστε σε επίπεδα αφαίρεσης. Θα τεθεί το αίτημα της αναλογίας: Ό,τι ισχύει για τη σχέση μεταξύ χημείας και βιολογίας να ισχύει για τη σχέση μεταξύ νευροεπιστήμης και νόησης. Δηλαδή, όπως η ζωή είναι κατά κάποια έννοια χημικό φαινόμενο, έτσι και η νόηση είναι κατά την ίδια έννοια βιολογικό (νευρωνικό) φαινόμενο. Οι νοητικοί μηχανισμοί αναλύονται ως συστηματικές γενικεύσεις στο κατάλληλο επίπεδο αφαίρεσης. Δεν υπάρχει κάποια εκ προοιμίου ιδιαιτερότητα της νόησης ή συγκεκριμένων εκφάνσεών της (λ.χ. της συνείδησης) και δεν θα πρέπει αυτές να εξετάζονται έξω από το σύνηθες πειραματικό πλαίσιο ούτε να τίθενται ιδιαίτερα εμπόδια στην ενσωμάτωσή της με βάση υποκειμενικές προτεραιότητες. Το αίτημα του υλιστικού μονισμού απαιτεί την ενοποίηση και ενσωμάτωση των νοητικών και κοινωνικών φαινομένων στην ιεραρχία των φυσικών επιστημών. Επαφίεται στη φιλοσοφία της επιστήμης να διερευνήσει και να διευκρινίσει τις σχέσεις μεταξύ των επιπέδων αφαίρεσης και περιγραφής.