Διαστάσεις των ελληνικών συναισθημάτων

Ανακοίνωση στο 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας.
Βόλος, 14–17 Μαΐου 2009

Πέννυ Παναγιωτοπούλου,1 Μαρίνα Τερκουράφη,2 & Αθανάσιος Πρωτόπαπας3
1Αθήνα
2University of Illinois, Urbana-Champaign
3Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου, Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά»

Η σύγχρονη έρευνα με αντικείμενο τις λέξεις που εκφράζουν συναισθηματικές καταστάσεις έχει καταλήξει σε τρεις διαστάσεις της εννοιολογικής δομής των λέξεων συναισθημάτων: αξιολόγηση/ευχαρίστηση, ισχύς/κυριαρχία, και ενεργοποίηση/διέγερση. Το GRID αποτελεί μια διαγλωσσική-διαπολιτισμική προσέγγιση στη μελέτη του εννοιολογικού χώρου των συναισθημάτων καθώς μελετά τη συνδιακύμανση των γνωρισμάτων των συναισθημάτων στις λέξεις συναισθημάτων σε διάφορες γλώσσες. Τα γνωρίσματα των συναισθημάτων που αξιολογούνται στο GRID βασίζονται στη θεωρία των συναισθηματικών συνιστωσών. Από την επεξεργασία των δεδομένων στις γλώσσες που έχουν μελετηθεί ως τώρα φαίνεται ότι προκύπτει λύση τεσσάρων παραγόντων, η οποία περιλαμβάνει τις παραπάνω τρεις διαστάσεις και μια τέταρτη διάσταση έκπληξης/μη προβλεψιμότητας. Τα αποτελέσματα υποστηρίζουν την προσέγγιση των συναισθηματικών λέξεων μέσω των συνιστωσών. Στην ανακοίνωση αυτή παρουσιάζονται δεδομένα από δείγμα 245 Ελλήνων φοιτητών που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο του GRID για 24 βασικές συναισθηματικές λέξεις ως προς 144 χαρακτηριστικά έξι τομέων (αξιολόγηση, σωματικά συμπτώματα, έκφραση, τάση για συμπεριφορά, υποκειμενικό αίσθημα , έλεγχος). Τα δεδομένα δείχνουν ιδιαίτερα υψηλή εσωτερική συνοχή (μέσο Cronbach α = .95) και μεταφραστική εγκυρότητα (μέση συσχέτιση Pearson r = .88 με τους αντίστοιχους αγγλικούς όρους). Από το ελληνικό δείγμα προκύπτει παραγοντική δομή πέντε παραγόντων, εκ των οποίων οι πρώτοι τέσσερις συμπίπτουν με τις προαναφερθείσες (μέσο Tucker Φ = .89 μετά από προκρούστεια περιστροφή) ενώ η πέμπτη διάσταση αποτελεί ελληνική ιδιαιτερότητα. Επιπλέον, εξετάζονται τέσσερις λέξεις συναισθημάτων της ελληνικής γλώσσας που δεν έχουν αντίστοιχο στην αγγλική. Συγκεκριμένα, διερευνάται η θέση της «λύπης», του «έρωτα», της «αγωνίας» και της «συγκίνησης» μέσα στο συναισθηματικό χώρο των πέντε διαστάσεων όπως αυτός διαμορφώνεται από την έρευνα του GRID.