Ανακοίνωση στο 14ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας, Αλεξανδρούπολη, 15–19 Μαΐου 2013

Η αντιληπτική μάθηση άσχετου έργου (Task Irrelevant Perceptual Learning–TIPL) είναι ένα παράδειγμα μάθησης στο οποίο οι συμμετέχοντες βελτιώνονται στην αντίληψη ερεθισμάτων που παρουσιάζονται συστηματικά σε συνδυασμό με συμπεριφορική επιτυχία σε κάποιο διαφορετικό έργο. Η μάθηση αποδίδεται σε εσωτερικά «σήματα μάθησης» τα οποία εκλύονται όταν γίνεται αντιληπτό το ερέθισμα-στόχος και εδραιώνουν την αντίληψη και άσχετων ταυτόχρονων ερεθισμάτων. Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο η ορθογραφική επεξεργασία μπορεί να υποστηρίζεται από αυτό το φαινόμενο. Δημιουργήσαμε μια νέα μορφή TIPL, στην οποία απαιτείται απόκριση όχι σε ένα άσχετο ερέθισμα που προβάλλεται σύγχρονα με το κύριο ερέθισμα αλλά σε μια άσχετη διάσταση (χρώμα) του ερεθίσματος. Υποθέσαμε πως η παρουσίαση κόκκινων ερεθισμάτων, τα οποία θα προβάλλονται ανάμεσα σε ασπρόμαυρα σε μια γρήγορη ακολουθία και στα οποία θα απαιτείται κινητική απόκριση εκ μέρους των συμμετεχόντων, θα οδηγήσει στην αύξηση της οικειότητας με αυτά και ίσως στην περίπτωση των λέξεων και σε βελτίωση της ορθογραφικής επεξεργασίας τους. Για να εξετάσουμε την υπόθεση αυτή υποβάλαμε 47 μαθητές E′ δημοτικού στις εξής δοκιμασίες: (α) Προέλεγχος (γραφή των λέξεων). (β) Εκπαίδευση (με τη διαδικασία άσχετου έργου), όπου οι μαθητές έβλεπαν κάθε λέξη σε 10 αλληλουχίες, ενώ υπήρχαν και αλληλουχίες χωρίς λέξεις. (γ) Άμεσος μεταέλεγχος, όπου έπρεπε να αποφασίσουν αν μια λέξη είχε εμφανιστεί στην εκπαίδευση. (δ) Καθυστερημένος μεταέλεγχος (γραφή των λέξεων), μετά από μερικές ημέρες. Χρησιμοποιήθηκαν 20 ορθογραφικά δύσκολες λέξεις (οι μισές κόκκινες, ως στόχοι, και οι άλλες μαύρες) και 250 εικόνες. Τα αποτελέσματα έδειξαν αυξημένη οικειότητα για τα ερεθίσματα που είχαν παρουσιαστεί με κόκκινο χρώμα (τόσο για τις λέξεις όσο και για τις εικόνες). Δεν παρατηρήθηκε βελτίωση της ορθογραφημένης γραφής των λέξεων, άρα δεν υπήρξε μεταφορά μάθησης στην έκφραση. Επειδή παρατηρήθηκε σημαντική αντιληπτική μάθηση, παρά την περιορισμένη εξάσκηση (20 λεπτά), ενδεχομένως η πολυήμερη εξάσκηση να αποφέρει θετικά αποτελέσματα και στο κομμάτι της παραγωγής σε μελλοντική μελέτη.