Ανακοίνωση στο 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας, Αθήνα, 25–29 Μαΐου 2011

Η μάθηση στο Έργο Πρόβλεψης Καιρού (ΕΠΚ) θεωρείται πως διαμεσολαβείται τόσο από το αποφαντικό (declarative) όσο και από το διαδικαστικό (procedural) σύστημα μνήμης, πιθανόν σε διαφορετικά στάδια κατά τη διάρκεια του έργου. Στο ΕΠΚ οι συμμετέχοντες καλούνται να ταξινομήσουν συνδυασμούς τεσσάρων ερεθισμάτων σε δύο κατηγορίες. Επειδή η δυνατότητα λεκτικής αναφοράς θεωρείται λειτουργικό χαρακτηριστικό της αποφαντικής γνώσης, υποθέτουμε πως η χρήση αποφαντικών στρατηγικών θα αποτρέπεται αν τα ερεθίσματα είναι δύσκολο να κατονομαστούν (μη κατονομάσιμη συνθήκη), σε σχέση με άλλη συνθήκη όπου τα ερεθίσματα είναι εύκολο να κατονομαστούν (κατονομάσιμη συνθήκη). Συνεπώς, στα αρχικά στάδια του έργου, όπου η μάθηση ίσως διαμεσολαβείται από το αποφαντικό σύστημα μνήμης, προβλέπεται σχετική υστέρηση της επίδοσης στη μη κατονομάσιμη συνθήκη. Σε προηγούμενη μελέτη υλοποιήσαμε δύο ακουστικές εκδοχές του ΕΠΚ, χρησιμοποιώντας ως ερεθίσματα ηχητικούς τόνους (μη κατονομάσιμη συνθήκη) και κραυγές ζώων (κατονομάσιμη συνθήκη). Τα ευρήματα έδειξαν χαμηλότερη επίδοση στη μη κατονομάσιμη συνθήκη σε όλη τη διάρκεια του έργου. Στη νέα μελέτη ο προαναφερθείς χειρισμός επαναλαμβάνεται στην οπτική τροπικότητα: σε μία εκδοχή του ΕΠΚ χρησιμοποιούνται ως ερεθίσματα δύσκολα κατονομάσιμα αφηρημένα σχήματα, ενώ σε μία άλλη χρησιμοποιούνται εύκολα αναγνωρίσιμα γεωμετρικά σχήματα με γνωστά ονόματα. Αν η ικανότητα λεκτικοποίησης ειναι λειτουργικό χαρακτηριστικό της αποφαντικής γνώσης, αναμένεται πως η επίδοση στη συνθήκη με τα αφηρημένα σχήματα, τουλάχιστον στην αρχή του έργου, θα υστερεί σε σχέση με την συνθήκη με τα γεωμετρικά σχήματα, όπως και στην ακουστική τροπικότητα. Οι μελέτες αυτές αποσαφηνίζουν την εμπλοκή των διαφορετικών συστημάτων μνήμης στην πιθανοκρατική κατηγορική μάθηση, αποσυνδέοντας τα κρίσιμα χαρακτηριστικά του έργου από την τροπικότητα των ερεθισμάτων.