Ανακοίνωση στο 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας, Αθήνα, 25–29 Μαΐου 2011

Λάθη στη μορφολογία των ρημάτων είναι συνήθη στην αφασία. Ερευνητικά ευρήματα με τη χρήση διαφορετικών μεθοδολογικών προσεγγίσεων έχουν δείξει, ως επί το πλείστον, μεγαλύτερη δυσκολία στην παραγωγή του Χρόνου και της Όψης σε σχέση με την παραγωγή της Συμφωνίας ρήματος-υποκειμένου, χωρίς, ωστόσο, να είναι σαφές ποιοι παράγοντες συντελούν στη σωστή παραγωγή της μορφολογίας των ρημάτων,τόσο από πλευράς των δοκιμασιών όσο και σε σχέση με τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων. Παρουσιάζονται δεδομένα από δύο έρευνες, στις οποίες χρησιμοποιήθηκε μια δοκιμασία συμπλήρωσης προτάσεων για την παραγωγή των τριών λειτουργικών κατηγοριών των ρημάτων (Χρόνος, Όψη, Συμφωνία). Στην πρώτη έρευνα συμμετείχαν 8 και στη δεύτερη 10 ασθενείς με αφασία. Οι δοκιμασίες συμπλήρωσης προτάσεων στις δύο έρευνες διέφεραν ως προς το βαθμό επεξεργαστικών απαιτήσεών τους (στο Χρόνο και στη Συμφωνία). Τα λάθη των ασθενών σε κάθε λειτουργική κατηγορίαταξινομήθηκαν σε 3 κατηγορίες: 1) μορφολογικά λάθη, τα οποία διατηρούν τη ρίζα του ρήματος, π.χ., εσύ βλέπεις → εσύ βλέπω, 2) λεξιλογικά λάθη, τα οποία διατηρούν το κλιτικό επίθημα, π.χ., θα δέρνει → θα βλέπει, και 3) μεικτά λάθη, τόσο στη ρίζα όσο και στο επίθημα, π.χ., έγραφε → θα βγάλει. Τα ευρήματα έδειξαν διαφορές στα ποσοστά των τύπων των λαθών ως συνάρτηση των χαρακτηριστικών των δοκιμασιών, οι οποίες διέφεραν ως προς τις επεξεργαστικές τους απαιτήσεις, αλλά και ως προς τη βαρύτητα της αφασίας. Η συζήτηση εστιάζεται στον τρόπο με τον οποίο οι επεξεργαστικές απαιτήσεις των διαφορετικών λειτουργικών κατηγοριών επηρεάζουν την παραγωγή τους στο πλαίσιο θεωρητικών μοντέλων παραγωγής λέξεων, αλλά και στην αλληλεπίδραση των κατηγοριών του Χρόνου της Όψης κατά την παραγωγή της ρηματικής μορφολογίας.