Ρηματικά λάθη Ελλήνων αφασικών σε δοκιμασίες συμπλήρωσης προτάσεων και κρίσης γραμματικότητας

Ανακοίνωση στο 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας, Αθήνα, 25–29 Μαΐου 2011

Σπυριδούλα Χειμαριού,1 Σπυριδούλα Βαρλοκώστα,1 Αλεξάνδρα Οικονόμου,1 Μαρία Κακαβούλια,2 & Αθανάσιος Πρωτόπαπας1
1 Πανεπιστήμιο Αθηνών
2 Πάντειο Πανεπιστήμιο

Στόχος της παρούσας έρευνας, η οποία αποτελεί συνέχεια της έρευνας των Varlokosta et al. (2006), είναι η διερεύνηση του ελλείμματος στα γραμματικά μορφήματα του ρήματος στον λόγο ελληνόφωνων ομιλητών με αφασία. Βασική διαφορά με την προηγούμενη έρευνα είναι η εξισορρόπηση του μήκους των προτάσεων που χρησιμοποιήθηκαν με σκοπό να εξισωθεί το επεξεργαστικό βάρος σε όλες τις συνθήκες του πειράματος. Δέκα ασθενείς με αφασία, ηλικίας 40–74 ετών, έλαβαν μέρος στην πειραματική διαδικασία, η οποία περιλάμβανε δύο δοκιμασίες: Δοκιμασία παραγωγής ρημάτων (συμπλήρωση προτάσεων), η οποία εξετάζει την ικανότητα του συμμετέχοντα να παράγει σωστά το ζητούμενο τύπο, και δοκιμασία γραμματικής κρίσης, η οποία εξετάζειτην κρίση του συμμετέχοντα ως προς τη γραμματικότητα των προτάσεων. Κάθε δοκιμασίαείχε τρεις συνθήκες, γιατις τρεις βασικές λειτουργικές κατηγορίες της μορφολογίας του ρήματος: (α) συμφωνία υποκειμένου–ρήματος, (β) χρόνος και (γ) όψη (ποιόν ενέργειας). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι λειτουργικές κατηγορίες του ρήματος στη δοκιμασία της παραγωγής ήταν μεταξύ τους εξίσου ελλειμματικές. Στη δοκιμασία της γραμματικής κρίσης, οι κατηγορίες του χρόνου και της όψης ήταν περισσότερο ελλειμματικές από αυτή της συμφωνίας, το ίδιο όμως μοτίβο εμφανίστηκε και κατά τη σύγκριση των συνθηκών στην ομάδα ελέγχου, η οποία αποτελούνταν από 10 άτομα χωρίς αφασία ίδιου φύλου, ηλικίας και μορφωτικού επιπέδου με την ομάδα των ασθενών. Τα ευρήματα δεν είναι συμβατά με τις δομικές προσεγγίσεις του αγραμματισμού, καθώς όλες προβλέπουν επιλεκτικό έλλειμμα, είναι όμως συμβατά με μια επεξεργαστική προσέγγιση του αγραμματισμού.