Η σχέση μεταξύ αναγνωστικής ικανότητας και παρεμβολής Stroop υπό το πρίσμα του αυτοματισμού

Ανακοίνωση στο 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας (Ρόδος, 22-24 Μαΐου 2003)

Αναστασία Αρχοντή1 & Αθανάσιος Πρωτόπαπας2
1 Τμήμα Ψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
2 Τμήμα Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας, Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου

Διερευνήθηκε ο αυτοματισμός στην ανάγνωση και ο ρόλος του στην παρεμβολή Stroop, εξετάζοντας αν οι αδύναμοι αναγνώστες είναι λιγότερο επιρρεπείς στην παρεμβολή από την αναγνώριση της λέξης στην ονομασία του χρώματος, αν δηλαδή μπορούν ευκολότερα, λόγω μειωμένου αυτοματισμού στην ανάγνωση, να εστιάσουν την προσοχή τους στο χρώμα. Ειδικότερα, ελέγχθηκε η υπόθεση ότι, όταν μια λέξη χρώματος εμφανίζεται τυπωμένη με ασύμβατο χρώμα, οι αδύναμοι αναγνώστες θα επιβραδυνθούν στην ονομασία του χρώματος λιγότερο από ότι οι καλοί αναγνώστες, συγκριτικά με τη συνθήκη κατονομασίας χρώματος μη λεκτικού ερεθίσματος. Συμμετείχαν 51 μαθητές και μαθήτριες της Α' Γυμνασίου. Η διάκριση μεταξύ αδύναμων και ικανών αναγνωστών έγινε βάσει ταχύτητας και ακρίβειας σε δοκιμασίες ανάγνωσης ψευδολέξεων και λέξεων και αναγνωστικής κατανόησης. Για τη μέτρηση του αυτοματισμού στην ανάγνωση χρησιμοποιήθηκε μια παραλλαγή της δοκιμασίας λέξης-χρώματος του Stroop. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η παρεμβολή της λέξης στην ονομασία του χρώματος ήταν μεγαλύτερη για τους πιο αργούς αναγνώστες. Φαίνεται ότι και οι αργοί αναγνώστες επεξεργάζονται την λέξη υποχρεωτικά, όπως και οι ικανοί αναγνώστες, χωρίς να κατορθώνουν να αναστείλουν τη διαδικασία ανάγνωσης στην περίπτωση της ονομασίας χρωμάτων. Η αναγνωστική ακρίβεια δε φάνηκε να επηρεάζει το βαθμό παρεμβολής. Χρήζει περαιτέρω έρευνας το αν η παρεμβολή της αναγνώρισης λέξης στην ονομασία χρώματος για τους αργούς αναγνώστες οφείλεται σε απουσία ελέγχου της αυτόματης ανάγνωσης.