(2010)
«Συνετάφησαν αὐτῷ διὰ τοῦ βαπτίσματος εἰς τὸν θάνατον,
ἵνα ὥσπερ ἠγέρθη Χριστὸς ἐκ νεκρῶν... οὕτω καὶ ἡμεῖς
ἐν καινότητι ζωῆς περιπατήσωμεν» (Ρωμ. Ϛ´ 4)
Ὁ ἑλληνικὸς λαὸς πανηγυρίζει τὴν ἑορτὴ τοῦ Πάσχα μὲ ὅλη τὴν ἀγαλλίαση ποὺ προκαλεῖ ἡ θρησκευτικὴ ἔξαρση τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Ἑβδομάδας. Κορύφωση τῶν Ἁγίων Παθῶν ἀποτελεῖ τὸ θεσπέσιο γεγονὸς τῆς ἐκ νεκρῶν Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Τὸ μυστικὸ νόημα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Ναζωραίου, ὡς ἔννοιας διαρκοῦς ἀνανέωσης καὶ ἀδιάκοπης ἀναζωογόνησης, εἶναι συνυφασμένο μὲ τὴν ἑλληνικὴ ἱστορία καὶ τὴν καθημερινὴ ζωή. Ὁ Θεός, ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος καὶ προσέφερε τὸν ἑαυτόν Του θυσία γιὰ τὴ λύτρωση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, σταυρώθηκε καὶ ἀναστήθηκε, ἀντικατοπτρίζει τὸ αἰώνιο ἀνθρώπινο δράμα, τὴν παντοτινὴ μοίρα τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ ὁποίου ἡ ζωὴ εἶναι μία ἀέναος πάλη μεταξὺ ἀντιθέτων δυνάμεων, μεταξὺ πτώσεων καὶ ἀνορθώσεων, μεταξὺ ὕλης καὶ πνεύματος, μεταξὺ ἀπώλειας καὶ σωτηρίας.
Ζωὴ ὅμως, εἰς τὴν ὁποία ἡ ἐλπίδα τῆς σωτηρίας, χάρις στὸν ἐξαγνισμὸ ποὺ φέρει ἡ θυσία, εἶναι πάντοτε ἐπικρατέστερη καὶ ἐκείνη ποὺ στὸ τέλος νικᾶ. Ἡμέρα τῆς προσδοκίας, τῆς βεβαιότητας αὐτῆς γιὰ τὴν τελικὴ λύτρωση, εἶναι ἡ ἑλληνικὴ Λαμπρή, τὸ ἑλληνικὸ Πάσχα.
Τὸ Πάσχα τῶν ἑλλήνων ἔχει μία ἰδιαίτερη χαρακτηριστικὴ ἀπόχρωση, ποὺ ἀποτελεῖ προσθήκη στὸ χριστιανικὸ πνεῦμα προερχομένη ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ ψυχὴ καὶ τὴν ἑλληνικὴ φύση. Μέσα στὸ περιβάλλον τῆς πρώιμης ἑλληνικῆς ἄνοιξης, ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ πανηγυρίζεται στὴν Ἑλλάδα μὲ αἴσθημα κατάνυξης καὶ μὲ μία φυσιολατρικὴ διάθεση, ἡ ὁποία ὑπῆρξε ἀνέκαθεν τὸ προνόμιο τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ.
Ἡ προσμονὴ καὶ ἡ ἐλπίδα τῆς Ἀναστάσεως διευρύνει φέτος τὰ ἠθικὰ περιθώριά της. Ἡ χαρὰ της σηματοδοτεῖ τὴν πανανθρώπινη διάσταση τοῦ θαύματος τῆς Ἀναστάσεως ποὺ συμπίπτει μὲ τὴν ἀνάσταση τοῦ δοκιμαζόμενου ἀνθρώπου.
Ἡ χαρὰ τῆς ἔγερσης καὶ ἡ νίκη ἐπὶ τοῦ θανάτου συμπίπτουν μὲ τὴν προσμονὴ τῶν Ἑλλήνων τῆς δικῆς τους ἀνάστασης. Γιατὶ τὸ τελευταῖο διάστημα ὁ λαὸς δοκιμάζει συνεχῶς τὴν αἴσθηση τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ «θανάτου», ἀφοῦ ἡ ἀπειλὴ τῆς παγκόσμιας οἰκονομικῆς κρίσης ἔχει ἤδη ἐξαπλωθεῖ καὶ κατατρώγει τὴν προοπτικὴ τῆς ἀνάπτυξης καὶ τῆς εὐημερίας.
Ἀγγίζει καὶ δοκιμάζει θὰ λέγαμε εὐθαρσῶς τὰ ὅρια τῆς ἐπιβίωσης.
Ὁ σημερινὸς ἄνθρωπος, ἀφοῦ ἀπομάκρυνε τὴ ζωή του ἀπὸ τὸ ἀληθινὸ νόημα τῆς ἐν Χριστῷ νέας ζωῆς, βαδίζει τὸ δικό του Γολγοθᾶ, αὐτὸν τῆς ἀνάγκης καὶ τῆς ἀνέχειας, σταυρώνεται καὶ σταυρώνει καθημερινὰ τὶς ἀξίες καὶ τὶς ἔννοιες ποὺ ἐξευγενίζουν τὴ ζωή του καὶ συμπληρώνουν τὸ νόημα τῆς ὕπαρξής του. Ἡ εἰρήνη, ἡ καλοσύνη, ἡ ἀγάπη ἡ ἀλληλεγγύη, ἡ τιμή, σύρονται καθημερινὰ στὸ δρόμο ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἀγωνία τῆς θυσίας σηκώνοντας στὶς πλάτες τους τὸ σταυρὸ τοῦ μαρτυρίου ματωμένες ἀπὸ τὰ καρφιὰ τοῦ σταυρικοῦ θανάτου.
Οἱ σύγχρονοι Φαρισαῖοι ἔχουν σφίξει καὶ πάλι τὸ μέτωπο τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν ἀκάνθινο στέφανο. Φαίνεται ὅτι ἡ κακία ἔχει ἐπικρατήσει στὸν κόσμο καὶ ἔχει σταυρώσει γιὰ πάντα τὴν ἐλπίδα, τὴ χαρά, τὴν ἀγάπη καὶ τὴ ζωή. Κανένας ἄγγελος δὲ δύναται νὰ ἀποκυλήσει τὸ λίθο τοῦ μνημείου ποὺ ἔχει ἐνταφιαστεῖ τὸ ὄνειρο τῆς ἀνθρωπότητας.
Ἄραγε ὑπάρχει διέξοδος σωτηρίας;
Τὴν ἀνάσταση τῆς ζωῆς, τῆς ἀξίας τοῦ ὑψηλοῦ προορισμοῦ τῆς ζωῆς, συνάμα μὲ τὴν ἀνάσταση τοῦ Σωτῆρος, προσδοκᾶ καὶ ἑορτάζει φέτος ὁ σύγχρονος Ἕλληνας.
Ἡ ἑορτὴ τῆς Ἀναστάσεως, ποὺ εἶναι ταυτόχρονα καὶ ἑορτὴ τῆς ἀγάπης προετοιμάζει τὸν ἐρχομὸ τοῦ ἀενάου φωτὸς τῆς Ἀναστάσεως ποὺ ἀρχίζει γιὰ μία ἀκόμη φορᾶ νὰ χαράζει. Πλησιάζει καὶ γίνεται ὁλοένα καὶ ἱλαρότερο. Εἶναι ἡ δύναμη τῆς ἠθικῆς τάξης ποὺ ἐπανέρχεται στὸν κόσμο, ἡ ἀνάσταση τῶν ἰδεῶν ποὺ κρατοῦν τὴν πνευματικὴ ἰσορροπία αὐτοῦ του κόσμου, ἡ δύναμη τῆς ἀγάπης ἡ ὁποία ἀναγεννιέται μέσα μας. «Τίνα ζητεῖτε, ὦ φαρισαῖοι; Ἠγέρθη!»
Ὁ ἑλληνικὸς λαὸς ἂς μείνει πιστὸς στὸ ἐλπιδοφόρο μήνυμα τῆς τοῦ Χριστοῦ ἐγέρσεως. Ἂς μείνει πιστὸς στὴν ἱστορικὴ πείρα του καὶ ἂς μείνει σφικτὰ ἑνωμένος καὶ ἀγαπημένος, γιὰ νὰ περάσει σῶος καὶ ἰσχυρὸς ἀπὸ τοὺς παλαιοὺς στοὺς νέους καιρούς. Κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ προβλέψει πῶς τὰ πράγματα θὰ ἐξελιχθοῦν καὶ πῶς θὰ εἶναι ἡ ὄψη τους, ὅταν ἡ ἀνθρωπότητα θὰ ἔχει διέλθει ἀπὸ τὴ νέα δοκιμασία.
Τὸ βέβαιο εἶναι ὅτι τούτη ἡ γωνιὰ τοῦ κόσμου, ἡ πατρίδα μας, γνώρισε πολλὲς φορὲς τὴ δοκιμασία τοῦ Γολγοθᾶ. Ὁ πολύπαθος λαός μας βασανίστηκε ἀλλὰ δὲ λύγισε. Πίστεψε στὴν ἀνάσταση καὶ μαζὶ μὲ τὸν Κύριο ἀναστήθηκε. Ἀσφαλῶς δὲν εἶναι ἡ κατάσταση ὅπως τὴ θέλουμε ἢ τὴν περιμέναμε. Δὲ μᾶς ἄνοιξε «τὰς πύλας τοῦ παραδείσου». Μᾶς ἔκλεισε ὅμως τὶς πύλες τῆς κολάσεως.
Ἂν ἡ τρέχουσα ζοφερὴ κοινωνικὴ-οἰκονομικὴ κατάσταση καὶ ἡ ὑφιστάμενη διαρκὴς πολιτικὴ κρίση δὲν εἶναι ἀρχὴ καὶ ἐξόρμηση πρὸς νέες πολιτιστικὲς κατακτήσεις ἢ τέρμα σὲ μία δράση, ἡ ὁποία ἔφτασε πλέον τὰ ἀκρότατα ὅρια τῶν πραγματοποιήσεών της, κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ τὸ γνωρίζει. Μέσα στὴ θύελλα τὸ χριστιανικὸ ἰδανικὸ θὰ εἶναι καὶ πάλι τὸ μοναδικὸ καταφύγιο παρηγοριᾶς καὶ ἐμπιστοσύνης γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα.
Βέβαιο μόνο εἶναι ὅτι ἡ χριστιανικὴ πίστη θὰ ἐξακολουθήσει νὰ εἶναι τὸ ὑψηλότερο ἰδανικό. Καὶ εὐτυχεῖς θὰ εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ θὰ «προσκολληθοῦν» εἰλικρινῶς σὲ αὐτό. Ὁ Χριστὸς ποὺ μὲ τὴ ἀγάπη Του καὶ τὴ θυσία Του ἕνωσε τοὺς ἀνθρώπους καὶ τοὺς λαοὺς δὲ θὰ ἐγκαταλείψει ὅσους θὰ μείνουν ἀκλόνητοι στὴ διδασκαλία Του.
Ἡ ζωὴ τῶν πιστῶν θὰ γίνει ἀπόρροια τῆς Ἀναστάσεως. «Ὁ Χριστὸς ἐπαθεν ὑπὲρ ἡμῶν» (Α´ Πέτρ. β´ 21) «καὶ ἠγέρθη διὰ τὴν δικαίωσιν ἡμῶν» (Ρωμ. δ´ 25). Ἀρκεῖ νὰ γίνει κατανοητὸ τοῦτο τὸ μέγα: «Συνετάφησαν αὐτῷ διὰ τοῦ βαπτίσματος εἰς τὸν θάνατον, ἵνα ὥσπερ ἠγέρθη Χριστὸς ἐκ νεκρῶν... οὕτω καὶ ἡμεῖς ἐν καινότητι ζωῆς περιπατήσωμεν» (Ρωμ. Ϛ´ 4). Ὅπως ἡ ζωὴ αὐτῶν ποὺ πίστευσαν καὶ ἀκολούθησαν τὴν ὁδὸ τῆς σωτηρίας, ζωὴ ἀνθρώπων ἀναστημένων, «ἐγηγερμένων ἐκ νεκρῶν...» (Ἐφ. ε´ 14).
Ἕνας σύγχρονος φιλόσοφος λέγει: «Πιστεύω ὅτι ἂν ὁ κόσμος χάσει ὁριστικὰ τὴν πίστη του, θὰ ἀποξεραθεῖ ἡ ψυχή του καὶ θὰ παραδοθεῖ στὴ νεύρωση καὶ τὴν ἀπόγνωση. Ὁ χριστιανισμὸς μοῦ δίδει ἕνα αἴσθημα χαρᾶς καὶ ἐμπιστοσύνης».
Τὸ ἴδιο καὶ ὁ Ντοστογιέφσκη στὸ βιβλίο τοῦ «Ἀδελφοὶ Καραμαζὼφ» γράφει: «Ἐκεῖνος ποὺ μπορεῖ νὰ ἔχει καλὲς ἀναμνήσεις ἀπὸ τὴν παιδική του ἡλικία εἶναι σωσμένος γιὰ ὅλη του τὴ ζωὴ» καὶ κάνει αὐτὴ τὴν παρατήρηση, ὅταν θυμᾶται τὴ μητέρα του ποὺ τὸν εἶχε πάρει μαζί της στὴ Θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων.
Ἀναμφίβολα στὰ πλαίσια τῆς νομοτέλειας τῆς θεϊκῆς παραμυθίας γιὰ τὴν τύχη τοῦ δοκιμαζόμενου ἀνθρώπου τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἀκολουθεῖ ἡ ἀνάσταση τοῦ ἀνθρώπου.
Ἂς ἀνάψουμε τὶς λευκὲς λαμπάδες μας καὶ μὲ τὴ χαρὰ στὴν ψυχὴ νὰ χτυπήσουμε τὶς καμπάνες μας καὶ νὰ ψάλλουμε τὰ ἀναστάσιμά μας: Ὁ Χριστὸς ἀναστήθηκε! Ὁ Ἅδης ἐνικήθη!