Περιεχόμενα2. Προφητεῖαι περὶ τῆς φυλῆς, γένους, οἴκου, πατριὰς καὶ τοῦ τόπου τῆς γεννήσεως τοῦ Μεσσίου |
Ἡ ἔκφρασις Υἱὸς ἀνθρώπου, ἦν ὁ Κύριος ὡς περιφραστικὸν προσδιορισμὸν τοῦ Ἰδίου Προσώπου μετεχειρίζετο ὁσάκις ἂν ὡμίλει περὶ Ἑαυτοῦ, εἶναι τὸ ὄνομα, δι᾿ οὗ εὐηγγελίσθη ἡ ἀνθρωπότης τὸν μέλλοντα Σωτῆρα καὶ Λυτρωτὴν αὐτῆς. Ἡ Παλαιὰ Γραφὴ φαίνεται συνηγοροῦσα ὑπὲρ τῆς γνώμης ταύτης. Ἐν τῇ Γενέσει ἀναφέρεται ὅτι ὁ Θεὸς καταρώμενος τὸν ὄφιν τὸν αἴτιον τῆς πτώσεως τοῦ ἀνθρώπου προανήγγειλεν αὐτῷ ὅτι τὸ σπέρμα τῆς γυναικὸς θέλει συντρίψει τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ, εἰπών: «ἔχθραν θήσω ἀνάμεσόν σου καὶ ἀνάμεσον τῆς γυναικός, καὶ ἀνάμεσον τοῦ σπέρματός σου, καὶ ἀνάμεσον τοῦ σπέρματος αὐτῆς· αὐτός σου τηρήσει κεφαλήν, καὶ σὺ τηρήσεις αὐτοῦ πτέρναν»(1) (Γεν. γ´ 15). Τὴν κατὰ τοῦ ὄφεως ταύτην κατάραν ἐθεώρησαν πάντες οἱ ἐξ Ἀδὰμ ὣς εὐαγγέλιον πρὸς τὴν ἀνθρωπότητα. Τὸ ἀνθρώπινον γένος λαβὸν τὴν ἐπαγγελίαν ταύτην, ἐξεδέχετο τὸ σπέρμα τῆς γυναικός, τὸν Υἱὸν τῆς γυναικός, δηλονότι τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἑβραϊκὴ λέξις Ζαρά, ἣν οἱ Ἑβδομήκοντα μετέφρασαν κυριολεκτικῶς σπέρμα, λαμβάνεται ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ, ὁσάκις ἂν ἀπαντᾷ, ἀντὶ τοῦ Υἱός· Ἡ Ἄννα ἡ μήτηρ τοῦ προφήτου Σαμουήλ, ζητοῦσα παρὰ τοῦ Θεοῦ υἱόν, μετεχειρίσθη τὴν λέξιν Ζαρά· ἀλλ᾿ ὡς γυνὴ ἔχουσα σύζυγον, προσέθετο τὴν λέξιν ἀνασὶμ (Ζαρά ἀνασίμ)= σπέρμα ἀνδρός, ἤτοι υἱὸν ἀνδρός.
Ἐπειδὴ ὅμως ἐν τῇ ἐπαγγελίᾳ δὲν ἀνεφέρετο τὸ ἀνδρὸς ἀλλὰ ἁπλῶς υἱὸς γυναικός= ζαρὰ ἔσα, ἕπεται ὅτι ἐρρήθη πρὸς δήλωσίν του ὅτι ὁ μέλλων λυτρωτής, ὁ μέλλων νὰ συντρίψῃ τὴν κεφαλὴν τοῦ ὄφεως ἔμελλε νὰ εἶναι υἱὸς τῆς γυναικός, ἄνευ ἀνδρὸς συλλαβούσης, ἤτοι υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, διότι ἡ ἀνάμεσον τοῦ σπέρματος τῆς γυναικὸς τῆς ἀπειρογάμου καὶ τοῦ σπέρματος τοῦ ὄφεως ἔχθρα ἐδήλου τὴν μεταξὺ τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ ὄφεως ἔχθραν. Ὑπὸ τὴν ἔννοιαν ταύτην ἐξεδέχοντο τὸν Σωτῆρα ὅλα τὰ ἔθνη καὶ οἱ λαοί. Ἡ ἔλευσις Σωτῆρος καὶ Λυτρωτοῦ ἧτο κοινὴ προσδοκία πάντων τῶν ἐθνῶν. Τὰ ἔθνη ἐφαίνοντο ἀναμένοντα Σωτῆρα τινα· ἡ προσδοκία τοῦ Ἰσραὴλ ἦν τὸ περιεχόμενον τῆς λατρείας Αὐτοῦ. Διὰ τοῦ ἀναμενομένου Σωτῆρος ἐξεδέχοντο πάντα τὰ μέλλοντα νὰ χορηγηθῶσι τῇ ἀνθρωπότητι ἀγαθά. Ἐξ αὐτοῦ ἐξεδέχοντο τὴν κατάργησιν τῆς τυραννίδος τοῦ διαβόλου, τὴν ἀπελευθέρωσιν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ἀπὸ τῆς δουλείας τοῦ ἐχθροῦ, καὶ τὴν μετὰ τοῦ Θεοῦ φιλίωσιν καὶ ἐπικοινωνίαν. Τὸν ἀναμενόμενον τοῦτον Σωτῆρα καὶ λυτρωτὴν τῆς ἀνθρωπότητος ὁ προφητάναξ Δαυῒδ περιγράφει ὡς υἱὸν ἀνθρώπου (Ψαλμ.β´ ρθ´ 1). Ἐπίσης καὶ ὁ προφήτης Δανιὴλ Χριστὸν ἡγούμενον ὀνομάζει τὸν μέλλοντα Λυτρωτήν, ὃν εἶδεν ἐν ἀποκαλύψει, ἐν μορφῇ υἱοῦ ἀνθρώπου, οὐ ὁρίζει καὶ τὸν χρόνον τῆς ἐλεύσεως. (Δανιὴλ κεφ.θ´ ὅρασις Ι´ καὶ κεφ.Ι´ ὅρασις ια´. Ἐπίσης καὶ ὁ Ἰεζεκιὴλ κεφ. α´). Ὥστε τὸ ὄνομα Υἱὸς ἀνθρώπου, ἧτο τὸ ἀκριβὲς χαρακτηριστικὸν ὄνομα τοῦ Σωτῆρος, ὑπὸ τὸ ὁποῖον ἐξεδέχοντο Αὐτὸν πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς· διὸ καὶ ὁ Σωτὴρ ἡμῶν ὁσάκις ὡμίλησε περὶ Ἑαυτοῦ πάντοτε τὸ αὐτὸ χαρακτηριστικὸν ὄνομα μετεχειρίσθη. Παρὰ τῷ Ματθαίῳ 28κις φαίνεται ὁ Κύριος ποιούμενος λόγον περὶ ἑαυτοϋ· καὶ ἐν πᾶσι τοῖς λόγοις Αὐτοῦ Υἱὸν ἀνθρώπου ἐκάλει Ἑαυτόν. Ἡ αὐτὴ ἀκρίβεια παρατηρεῖται καὶ ἐν τοῖς λοιποῖς Εὐαγγελισταῖς, Μάρκῳ, Λουκᾷ καὶ Ἰωάννῃ. Τὰ ὀνόματα Ἰησοῦς Χριστός, Ἐμμανουήλ, υἱὸς τοῦ Εὐλογητοῦ καὶ ὑiὸς Δαυΐδ, καθ᾿ ἕκαστον λαμβανόμενα, δὲν δύνανται νὰ ἐκφράσωσι τὴν ἔννοιαν, ἣν ἐκφράζει τὸ χαρακτηριστικὸν ὄνομα υἱὸς ἀνθρώπου· διότι τὸ μὲν Ἰησοῦς ἐκφράζει μόνον τὴν ἔννοιαν τοῦ Σωτῆρος τῆς ἀνθρωπότητος, τὸ δὲ Μεσσίας=Χριστός, τὴν ἔννοιαν τοῦ προφητικοῦ, ἀρχιερατικοῦ καὶ βασιλικοῦ ἀξιώματος τοῦ Σωτῆρος· τὰ δὲ ὀνόματα υἱὸς Εὐλογητοῦ καὶ υἱὸς Δαυΐδ, τὸ μέν, τὴν θείαν φύσιν τοῦ Χριστοῦ, τὸ δέ, τὴν ἀνθρωπίνην ἐδήλου φύσιν καὶ καταγωγήν. Οὐδὲν λοιπὸν ἐξ αὐτῶν καθ᾿ ἕκαστον λαμβανόμενον ἠδύνατο νὰ δώσῃ πλήρη καὶ τελείαν ἔννοιαν τοῦ προσώπου τοῦ Κυρίου ἡμῶν, διότι ἕκαστον ὄνομα μίαν ἰδιότητα Αὐτοῦ ὑπεδήλου, ἕνα Αὐτοῦ χαρακτῆρα ἐξέφραζεν. Ἧτο ἄρα ἀνάγκη νὰ χαρακτηρίσῃ Ἑαυτὸν δι᾿ ὀνόματος περιληπτικοῦ, ἐν ᾧ πάντες οἱ χαρακτῆρες Αὐτοῦ νὰ ὑποδηλῶνται· τοιοῦτον δὲ ἐθεώρησεν ὁ Θεάνθρωπος Κύριος ὡς κατάλληλον χαρακτηριστικὸν τοῦ προσώπου Αὐτοῦ τὸ ὄνομα Υἱὸς ἀνθρώπου· ἡ δὲ ὑπὸ τοῦ Σωτῆρος ἐκλογὴ τοῦ ὀνόματος δῆλον ὅτι δίδωσι τέλειον ὁρισμὸν τοῦ Θεανθρώπου, καὶ ἐκφράζει πάσας συλλήβδην τὰς ἰδιότητας Αὐτοῦ.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
1. Τοιαύτη διδασκαλία φέρεται καὶ ἐν ταῖς παραδόσεσι ξένων ἐθνῶν καὶ ἐν θρησκευτικοῖς μάλιστα βιβλίοις. Ἐν τῇ θρησκείᾳ τοῦ Ζωροάστρου φέρεται διδασκαλία ὁμοία πρὸς τὴν τῆς Γραφῆς· ἐν δὲ τῇ τῶν Αἰγυπτίων εἰκονίζεται ἀνὴρ συντρίβων μὲ τὸ δόρυ τὴν κεφαλὴν ὄφεως.
Εἰ καὶ δὲν θ᾿ ἀπεδέχοντο Αὐτὸν ἐπιδημήσαντα οἱ συμφυλέται τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀλλ᾿ οὐδὲν ἧττον πρὸς αὐτοὺς ἀπέκειτο νὰ ἔλθῃ· διὸ καὶ ἡ ἀνθρώπινος τοῦ Σωτῆρος Μεσσίου γενεαλογία κατ᾿ ἀκρίβειαν περιγράφεται ἐν ταῖς προφητείαις ὡς καὶ ὁ τῆς ἐπιφανείας Αὐτοῦ χρόνος. Ἡ θειότης τοῦ προσώπου τοῦ Μεσσίου ἀγγέλλεται σαφῶς ἐν τῇ Παλαιᾷ Διαθήκῃ καὶ ἐπικυροῦται ὑπὸ τῆς Καινῆς Διαθήκης ὡς ἐπίσης καὶ ἡ ἐνανθρώπησις Αὐτοῦ, ὅτι ἐν τέλει ὁ Θεὸς ἐγένετο τέλειος ἄνθρωπος.
Ἡ πρώτη ἀπὸ στόματος Θεοῦ προενεχθεiσα πρόρρησις ἡ μετ᾿ ἔπειτα πληρωθεῖσα κατὰ τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου ἐστὶν αὕτη· «Καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς πρὸς τὸν ὄφιν (τὸν διάβολον). Ἔχθραν θήσω ἀνὰ μέσον σοῦ καὶ ἀνὰ μέσον τῆς γυναικὸς καὶ ἀνάμεσον τοῦ σπέρματός σου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματος αὐτῆς». Περὶ τῆς πληρώσεως τῆς προρρήσεως ταύτης ἡ Καινὴ Διαθήκη λέγει τάδε· «ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν Υἱὸν Αὐτοῦ γενόμενον ἐκ γυναικός» (Γαλ. δ´ 4), ὁ Θεὸς ἔτι λέγει πρὸς τὸν διάβολον περὶ τῆς συντριβῆς τοῦ κράτους τῆς ἰσχύος αὐτοῦ καὶ περὶ τοῦ πάθους τοῦ Υἱοῦ Αὐτοῦ. «Αὐτὸς σοῦ τηρήσει κεφαλὴν καὶ σὺ τηρήσεις Αὐτοῦ πτέρναν» (Γεν. γ´ 15). Ἡ Καινὴ Διαθήκη ἀναφέρει τὴν πλήρωσιν αὐτῆς τῆς προρρήσεως· ἐν τῇ πρὸς Ῥωμαίους ἐπιστολὴ ὁ Παῦλος λέγει· «ὁ δὲ Θεὸς τῆς εἰρήνης συντρίψει τὸν Σατανᾶν ὑπὸ τοὺς πόδας ὑμῶν ἐν τάχει» (Ρωμ. ιστ´ 20).
Ἡ τοῦ μέλλοντος Σωτῆρος καὶ Λυτρωτοῦ ἔλευσις καὶ τὸ ἔργον Αὐτοῦ καὶ ὁ θεῖος Αὐτοῦ χαρακτὴρ ἐν τῇ Παλαιᾷ Γραφῇ πολλάκις ἐπαναλαμβάνεται καὶ πολλάκις περιγράφεται· ἐν τῇ πρὸς Ἀβραὰμ Διαθήκῃ ὁ Θεὸς λέγει. «Καὶ ἐνευλογηθήσονται ἐν τῷ σπέρματί σου πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς» (Γεν. κβ´ 18). Περὶ τῆς ἐπαγγελίας ταύτης ὁ Παῦλος ἐν τῇ πρὸς Γαλάτας ἐπιστολῇ αὐτοῦ λέγει· «Προϊδοῦσα δὲ ἡ Γραφὴ ὅτι ἐκ πίστεως δικαιοὶ τὰ ἔθνη ὁ Θεός, προευηγγελίσατο τῷ Ἀβραάμ, ὅτι εὐλογηθήσονται ἐν σοὶ πάντα τὰ ἔθνη»· ὥστε οἱ ἐκ πίστεως εὐλογοῦνται σὺν τῷ πιστῷ Ἀβραάμ» (γ´ 8-16). Ὅτι ἐκ τῆς φυλῆς Ἰούδα ἔμελλε νὰ γεννηθῇ ὁ Σωτήρ, ὁ Πατριάρχης Ἰακὼβ εὐλογῶν τὸν Ἰούδαν λέγει· «Ἰούδα, σὲ αἰνέσουσιν οἱ ἀδελφοί σου... προσκυνήσουσί σε οἱ υἱοὶ τοῦ πατρός σου. Σκύμνος λέοντος Ἰούδα· ἐκ βλαστοῦ υἱέ μου ἀνέβης· ἀναπεσὼν ἐκοιμήθη ὡς λέων καὶ ὡς σκύμνος, τίς ἐγερεῖ αὐτόν;» (Γεν. μθ´ 8-9). Ὁ Ἡσαΐας ὁ μεγαλοφωνότατος προφητεύει τὴν ἐξ Ἰούδα ἔλευσιν τοῦ Σωτῆρος καὶ προαναγγέλλει ὅτι ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεσσαὶ ἀπογόνου τοῦ Ἰούδα, θέλει προέλθει ὁ ἐπηγγελμένος Σωτὴρ τοῦ κόσμου· «καὶ ἐξελευσεται ῥάβδος ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεσσαὶ καὶ ἄνθος ἀναβήσεται ἐκ τῆς ῥίζης καὶ ἀναπαύσεται ἐπ᾿ αὐτὸν πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, πνεῦμα σοφίας καὶ συνέσεως, πνεῦμα βουλῆς καὶ ἰσχύος, πνεῦμα γνώσεως καὶ εὐσεβείας· ἐμπλήσει αὐτὸν πνεῦμα φόβου Θεοῦ» (Ἡσ. ια´ 1-3).
«Καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἡ ῥίζα τοῦ Ἰεσσαί, καὶ ὁ ἀνιστάμενος ἄρχειν ἐθνῶν, ἐπ᾿ αὐτῷ ἔθνη ἐλπιοῦσι· καὶ εἶναι ἡ ἀνάπαυσις αὐτοῦ τιμή» (αὐτ. 10).
Καὶ ὁ προφήτης Ἱερεμίας προφητεύει περὶ τῆς ἐλεύσεως τοῦ Σωτῆρος ὅτι ἐκ σπέρματος ἔσται Δαυΐδ, λέγων. «Ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται, λέγει Κύριος, καὶ ἀναστήσω τῷ Δαυῒδ ἀνατολὴν δικαίαν, καὶ βασιλεύσει βασιλεύς, καὶ συνήσει, καὶ ποιήσει κρῖμα καὶ δικαιοσύνην ἐπὶ τῆς γῆς... καὶ τοῦτο τὸ ὄνομα αὐτοῦ, ὃ καλέσει Κύριος Ἰωσεδέκ = ὁ Κύριος ἡ δικαιοσύνη ἡμῶν» (Ἱερεμ. κγ´ 5-6).
Καὶ ὁ προφήτης Μιχαίας περὶ τοῦ τόπου τῆς γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος λέγει τάδε. «Καὶ σὺ Βηθλεέμ, οἶκος τοῦ Ἐφραθᾶ, ὀλιγοστὸς εἰ τοῦ εἶναι ἐν χιλιάσιν Ἰούδᾳ· ἐκ σοῦ μοι ἐξελεύσεται ἡγούμενος τοῦ εἶναι εἰς ἄρχοντα ἐν τῷ Ἰσραήλ, καὶ αἱ ἔξοδοι αὐτοῦ ἀπ᾿ ἀρχῆς ἐξ ἡμερῶν αἰῶνος» (Μιχ. ε´ 2, Ματθ. β´ 6).
Ὁ Προφήτης Ἡσαΐας προορᾷ τὴν γέννησιν τοῦ ἐκ σπέρματος Δαυῒδ κατὰ σάρκα Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, λέγων.
«Παιδίον ἐγεννήθη ἡμῖν, υἱὸς καὶ ἐδόθη ἡμῖν, οὗ ἡ ἀρχὴ ἐγεννήθη ἐπὶ τοῦ ὤμου αὐτοῦ· καὶ καλεiται τὸ ὄνομα αὐτοῦ μεγάλης βουλῆς ἄγγελος, θαυμαστὸς σύμβουλος, Θεός, ἰσχυρός, ἐξουσιαστής, ἄρχων εἰρήνης, πατὴρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ἐγὼ γὰρ ἄξω εἰρήνην ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας, εἰρήνην καὶ ὑγείαν αὐτῷ. Μεγάλη ἡ ἀρχὴ αὐτοῦ, καὶ τῆς εἰρήνης αὐτοῦ οὔκ ἐστιν ὅριον ἐπὶ τὸν θρόνον Δαυΐδ· καὶ τὴν βασιλείαν αὐτοῦ κατορθῶσαι αὐτήν, καὶ ἀντιλαβέσθαι αὐτῆς ἐν κρίματι καὶ δικαιοσύνη ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ ἕως τὸν αἰῶνα χρόνον. Ὁ ζῆλος Κυρίου Σαβαὼθ ποιήσει ταῦτα» (Ἡσ. θ´ 5-7).
«Ἐγὼ Κύριος o Θεὸς ἐκάλεσα σὲ ἐν δικαιοσύνῃ, καὶ κρατήσω σὲ τῆς χειρὸς καὶ ἐνισχύσω σὲ καὶ ἔδωκα σὲ εἰς διαθήκην γένους, εἰς φῶς ἐθνῶν, ἀνοίξαι ὀφθαλμοὺς τυφλῶν, ἐξαγαγεῖν ἐκ δεσμῶν δεδεμένους, καὶ ἐξ οἴκου φυλακῆς καὶ καθημένους ἐν σκότει» (αὐτ. μβ´ 6-7).
«Οὐ κατὰ τὴν δόξαν κρινεῖ οὐδὲ κατὰ τὴν λαλιὰν ἐλέγξει, ἀλλὰ κρινεῖ ἐν δικαιοσύνῃ ταπεινῷ κρίσιν, καὶ ἐλέγξει ἐν εὐθύτητι τοὺς ταπεινοὺς τῆς γῆς καὶ πατάξει γῆν τῷ λόγῳ τοῦ στόματος αὐτοῦ, καὶ ἐν πνεύματι διὰ χειλέων ἀνελεὶ ἀσεβῆ, καὶ ἔσται δικαιοσύνη ἐζωσμένος τὴν ὀσφὺν αὐτοῦ καὶ ἀληθείᾳ ἠλειμμένος τὴν πλευρὰν αὐτοῦ» (αὐτ. ια´ 4-5).
«Προσέχετε τοῖς ὠσὶν ὑμῶν καὶ ἐπακαλουθήσατε ταῖς ὁδοῖς μου· ἐπακούσατέ μου, καὶ ζήσεται ἐν ἀγαθοῖς ἡ ψυχὴ ὑμῶν, καὶ διαθήσομαι ὑμῖν διαθήκην αἰώνιον, τὰ ὅσια Δαυῒδ τὰ πιστά. Ἰδοὺ μαρτύριον ἐν ἔθνεσι δέδωκα αὐτὸν ἄρχοντα καὶ προστάσσοντα ἔθνεσιν» (Ἡσ. νε´ 3-4).
Ὁ Ἱερεμίας προφητεύει περὶ τῆς Καινῆς Διαθήκης τοῦ μέλλοντος λυτρωτοῦ. «Ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται, λέγει Κύριος, καὶ διαθήσομαι τῷ οἴκῳ Ἰσραὴλ καὶ τῷ οἴκῳ Ἰούδᾳ διαθήκην καινήν, οὐ κατὰ τὴν διαθήκην, ἣν διεθέμην τοῖς πατράσιν αὐτῶν, ἐν ἡμέρᾳ ἐπιλαβομένου μου τῆς χειρὸς αὐτῶν ἐξαγαγὼν αὐτοὺς ἐκ τῆς γῆς Αἰγύπτου, ὅτι οὐκ ἐνέμειναν ἐν τῇ διαθήκῃ μου, καγὼ ἠμέλησα αὐτῶν, φησὶ Κύριος, ὅτι αὕτη ἡ διαθήκη, ἣν διαθήσομαι τῷ οἴκῳ Ἰσραὴλ μετὰ τὰς ἡμέρας ἐκείνας, φησὶ Κύριος, διδοὺς νόμους μου εἰς τὴν διάνοιαν αὐτῶν, καὶ ἐπιγράψω αὐτοὺς ἐπὶ τὰς καρδίας αὐτῶν, καὶ ὄψομαι αὐτούς, καὶ ἔσομαι αὐτοῖς εἰς Θεόν, καὶ αὐτοὶ ἔσονταί μοι εἰς λαόν. Καὶ οὐ μὴ διδάξωσιν ἕκαστος τὸν πλησίον αὐτοῦ καὶ ἕκαστος τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ λέγων, γνῶθι Κύριον ὅτι πάντες εἰδήσουσι μέ, ἀπὸ μικροῦ αὐτῶν ἕως μεγάλου αὐτῶν· φησὶ Κύριος· ὅτι ἵλεως ἔσομαι ταῖς ἀδικίαις.αὐτῶν καὶ τῶν ἀνομιῶν αὐτῶν οὐ μὴ μνησθῶ ἔτι» (Ἑβρ. η´ 7-13, Ἱερ. λα´ 31-34).
Τὸ παιδίον τὸ γεννηθὲν ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεσσαὶ καὶ ἐκ σπέρματος Δαυῒδ ὁ θαυμαστὸς σύμβουλος, ὁ μεγάλης βουλῆς ἄγγελος, ὁ ἄγγελος τῆς Καινῆς Διαθήκης, ὁ πατὴρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος, ὁ Κραταιὸς Θεός, ὁ μέλλων νὰ συντρίψῃ τὴν κεφαλὴν τοῦ ἀρχαίου ὄφεως, τοῦ μεγάλου δράκοντος (Ἀποκ. ιβ´ 8-9), εἶναι ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὁ ἐλθὼν εἰς τὸν κόσμον ἵνα σώσῃ τὸν ἄνθρωπον. Οὗτος ὁ πανσθενὴς Θεὸς γέγραπται, ὅτι ἔμελλε νὰ γεννηθῇ ἐν Βηθλεὲμ ἐν οἴκῳ Ἐφραθά, διότι ἐξ αὐτῆς ἔμελλεν νὰ ἐξέλθῃ ἡγούμενος καὶ ἄρχων ἐν Ἰσραὴλ κατὰ τὰς ἀπ᾿ ἀρχῆς ἐξ ἡμερῶν αἰῶνος ἐξόδους αὐτοῦ. Αὐτῷ μόνῳ ἔθνη ἐλπιοῦσιν.
1. «Ἐξ Αἰγύπτου ἐκάλεσα τὸν υἱόν μου» (Ὠσηὲ ια´ 1, Ματθ. β´ 15).
2. «Φωνὴ ἐν Ῥαμᾷ, ἠκούσθη, θρῆνος καὶ κλαυθμὸς καὶ ὀδυρμὸς πολύς. Ῥαχὴλ κλαίουσα τὰ τέκνα αὐτῆς· καὶ οὐκ ἤθελε παρακληθῆναι, ὅτι οὐκ εἰσίν» (Ἱερεμ. λα´ 15, Ματθ. β´ 17).
3. «Φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ. Ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους αὐτοῦ (Ἡσ. μ´ 3, Ματθ. γ´ 3).
4. «Ὅτι τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ ἐντελεῖται περὶ σοῦ, καὶ ἐπὶ χειρῶν ἀροῦσί σε, μήποτε προσκόψης πρὸς λίθον τὸν πόδα σου» (Ψαλμ. 90, 11-12, Ματθ. δ´ 6).
5. «Οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τὸν Θεόν σου» (Δευτ. στ´ 16, Ματθ. δ´ 7).
6. «Αὐτὸς τὰς ἀσθενείας ἡμῶν ἔλαβε, καὶ τὰς νόσους ἐβάστασεν» (Ἡσ. νγ´ 4, Ματθ. η´ 17).
7. «Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, ὃς κατασκευάσει τὴν ὁδόν σου ἔμπροσθέν σου» (Μαλ. γ´ 1, Ἡσ. μ´ 3, Ματθ. ια´ 10).
8. «Ἰδού, ὁ παῖς μου, ὃν ἠρέτισα· ὁ ἀγαπητός μου, εἰς ὃν εὐδόκησεν ἡ ψυχή μου· θήσω τὸ πνεῦμά μου ἐπ᾿ αὐτόν, καὶ κρίσιν τοῖς ἔθνεσιν ἀπαγγελεῖ· οὐκ ἐρίσει, οὐδὲ κραυγάσει· οὐδὲ ἀκούσει τις ἐν ταῖς πλατείαις τὴν φωνὴν αὐτοῦ. Κάλαμον συντετριμμένον οὐ κατεάξει, καὶ λίνον τυφόμενον οὐ σβέσει· ἕως ἂν ἐκβάλῃ εἰς νῖκος τὴν κρίσιν. Καὶ ἐν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ ἔθνη ἐλπιοῦσι» (Ἡσ. μβ´ 1-4, Ματθ. ιβ´ 18).
9. «Ὥσπερ γὰρ ἦν Ἰωνᾶς ἐν τῇ κοιλίᾳ τοῦ κήτους τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας, οὕτως ἔσται ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας» (Ἰωνᾶ β´ 1, Ματθ. ιβ´ 40).
10. «Ἀκοὴ ἀκούσετε, καὶ οὐ μὴ συνῆτε· καὶ βλέποντες βλέψετε, καὶ οὐ μὴ ἴδητε. Ἐπαχύνθη γὰρ ἡ καρδία τοῦ λαοῦ τούτου, καὶ τοῖς ὠσὶ βαρέως ἤκουσαν, καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν ἐκάμμυσαν· μήποτε ἴδωσι τοῖς ὀφθαλμοῖς, καὶ τοῖς ὠσὶν ἀκούσωσι, καὶ τῇ καρδίᾳ συνῶσι, καὶ ἐπιστρέψωσι, καὶ ἰάσομαι αὐτούς» (Ἡσ. στ´ 9-10, Ματθ. ιγ´ 14).
11. «Ἀνοίξω ἐν παραβολαῖς τὸ στόμα μου· ἐρεύξομαι κεκρυμμένα ἀπὸ καταβολῆς κόσμου» (Ψαλμ. οζ´ 2-3, Ματθ. ιγ´ 34-35).
12. «Ἐγγίζει μοι ὁ λαὸς οὗτος τῷ στόματι αὐτῶν καὶ τοῖς χείλεσι μὲ τιμᾷ· ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ᾿ ἐμοῦ. Μάτην δὲ σέβονταί με, διδάσκοντες διδασκαλίας, ἐντάλματα ἀνθρώπων» (Ἡσ. κθ´ 13, Ματθ. ιε´ 8).