Γνωμικὰ συλλεγέντα ὑπὸ Ζωσιμᾶ Ἐσφιγμενίτου (1901)

Ἐξεδόθησαν ὡς παράρτημα εἰς τὴν ἔκδοσιν: «Ἀκολουθία τοῦ ὁσίου Θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν Λαυρεντίου, τοῦ κτήτορος τῆς ἐν Πηλίω σεβασμίας Μονῆς τοῦ ἁγίου μάρτυρος καὶ Ἀρχιδιακόνου Λαυρεντίου». Ἐπιμελείᾳ καὶ δαπάνῃ Ζωσιμᾶ Ἐσφιγμενίτου. Ἐν Ἀθήναις, ἐκ τοῦ Τυπογραφείου Ἰωάννου Νικολαΐδου, 1901

Τί εἰσιν οἱ καλοὶ ὑπουργοί;
Πόδες τῶν ὑποστηριγμάτων.

Τί εἶναι ὁ στρατός;
Πάσσαλος, δι᾿ οὗ περιφράσσονται τὰ κράτη.

Τί εἰσιν οἱ καλοὶ δικασταί;
Ἐργαλεῖα δοθέντα ὑπὸ τοῦ Θεοῦ ἵνα καθαίρωνται τὰ ζιζάνια ἀπὸ τῆς γῆς.

Τί εἰσιν οἱ καλοὶ δικηγόροι;
Στυλίδες τῶν ἐργαλείων τούτων τοῦ Θεοῦ.

Τί εἰσιν οἱ καλοὶ ἰατροί;
Χεῖρες πλασθεῖσαι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, ἵνα δι᾿ αὐτῶν ἀνίστανται οἱ πεπτωκότες.

Τί εἰσιν οἱ καλοὶ διδάσκαλοι;
Σπορεῖς τῶν καλῶν ἰδεῶν καὶ ἐννοιῶν.

Τί εἰσιν οἱ δίκαιοι ἔμποροι;
Ἀγωγεῖς ἐπιτετραμμένοι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, ἵνα μεταφέρωσι τὰ ἀναγκαῖα τοῖς ἀνθρώποις.

Τί εἰσιν οἱ οἱ ἐργαζόμενοι τὰ χρήσιμα ἔργα;
Δοῦλοι Θεοῦ.

Τί εἰσιν οἱ καλοὶ συγγραφεῖς;
Ζωγράφοι θείων καὶ ἀνθρωπίνων πραγμάτων.

Πόσων εἰδῶν μοναχοὶ ὑπάρχουσι;
Δύο, οἱ ἐγκαταλιπόντες τὸν κόσμον καὶ οἱ ἐγκαταλειφθέντες ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων.

Τί εἰσιν οἱ καλοὶ μοναχοί;
Σκεύη χρήσιμα διὰ τὴν μεγάλην οἰκοδομὴν τῆς κοινωνίας.

Ποῦ πρέπει νὰ διαμένωσιν οἱ μοναχοὶ ἐκτός του κόσμου, ἐν τῇ ἐρήμῳ ἢ ἐν τῷ κόσμῳ;
Οἱ μοναχοί, ἐπειδὴ εἰσὶ σκεύη χρήσιμα πρὸς ὑπηρεσίαν τῆς κοινωνικῆς οἰκοδομῆς, ἂν τὰ σκεύη ταῦτα εἶναι σῷα καὶ ἀβλαβῆ, πρέπει νὰ μένωσιν ἐν τῷ κόσμῳ ὅπως χρησιμεύωσιν εἴς τι· ἂν ὅμως τὰ σκεύη ταῦτα εἶναι κατά τι βεβλαμμένα πρέπει νὰ μένωσιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, ὅπως μὴ ὄντα ἐν τῇ ὑπηρεσίᾳ θραυσθῶσιν καὶ ὡς ἄχρηστα ἀπολεσθῶσι διὰ παντός, οὐ σμικρᾶς δὲ βλάβης γενόμενα προξένα ἐν τοῖς χεῖρας ἔχουσιν αὐτά.

Πότε μανθάνει ὁ ἐχθρὸς τὸ μυστικόν σου;
Ὅταν τὸ φανερώσῃς εἰς τὸν φίλον σου.