Παναγία Σκουπιώτισσα

Αὕτη ἡ θαυματουργὸς εἰκὼν τῆς Θεοτόκου προέρχεται ἐκ χωρίου Σκουπιῶν Προκονήσου Προποντῖδος, σήμερον εὑρίσκεται εἰς τὰ Νέα Ῥόδα Χαλκιδικῆς. Ἑορτάζει εἰς τὰς 23 Αὐγούστου.

Ἀφιεροῦται τόδε πόνημα εἰς τὸν ἀοίδιμο προπάτορά μου Εὐστράτιο Γρηγορίου Μαμαλοῦγκο (Σκουπιὰ 1895 - Αἴγιον 1999).


Ἀντὶ Προλόγου

Μετὰ ἀπὸ τὸν Χριστό, τὸν Δημιουργό, Σωτῆρα καὶ Θεό μας, ἰδιαίτερα, ὅλοι οἱ Ὄρθοδοξοι Χριστιανοί, τιμοῦμε καὶ σεβόμεθα τὴν Παναγία, τὴν μητέρα τοῦ Θεοῦ καὶ πνευματικὴ μητέρα ὅλων μας. Διότι, ἡ Θεοτόκος Μαρία, ἔγινε τὸ ἐκλεκτὸ ὄργανο τῆς εὐδοκίας τοῦ Θεοῦ μὲ τὸ νὰ φέρῃ, μὲ Πνεῦμα Ἅγιο, τὸν Θεό, μὲ σάρκα εἰς τὴν γῆ, γιὰ νὰ μπορέσῃ ὁ ἄνθρωπος νὰ θεοποιηθῇ. Ἡ εὐλάβειά μας πρὸς τὴν Παναγία ὀφείλεται εἰς τὴν μεγάλη χάρη ποὺ ἔλαβε ἀπὸ τὸν Θεό, γιὰ τὴν καθαρότητα τῆς ζωῆς της, τὴν βαθειὰ ὑπακοὴ εἰς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὴν ταπείνωσί της καὶ γενικὰ τὸ μεγάλο πλῆθος τῶν ἀρετῶν της. Γι᾿ αὐτὸ καὶ τὴν ὀνομάζουμε Κεχαριτωμένη καὶ ἀνωτέρα τῶν ἀγγελικῶν ταγμάτων. Ἀκόμη τὴν νοιώθουμε πολὺ κοντά μας, διότι ἀδιάκοπα εὐεργετεῖ καὶ βοηθεῖ ὅλες ἐκεῖνες τὶς ψυχές, ποὺ μὲ πίστη προσφεύγουν εἰς τὴν χάρη της καὶ μὲ καθαρὴ προσευχὴ ζητοῦν τὴν μεσιτεία καὶ τὸ ἔλεός της. Ἔχει πολὺ δύναμη ἡ μεσιτεία της, πρὸς εὐμένεια τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ. Εἰς τὴν λατρευτικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας φαίνεται τὸ στοιχεῖο αὐτό, ἀπὸ τὰ πολλὰ τροπάρια ποὺ χρησιμοποιεῖ γιὰ νὰ ἐκφράσῃ ὕμνους παρακλητικούς, εὐχαριστήριους καὶ δοξολογίας πρὸς τὴν Πανύμνητο Κόρη, τὴν Ὑπέρμαχο Στρατηγό, τὴν λυτρωσαμένη ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας καὶ εἰς τὴν ὁποία κάθε μας ἐλπίδα ἀναθέτουμε καὶ ζητοῦμε ἀπὸ τὸν Κύριο, ὅπως μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς Θεοτόκου μας σώσῃ ὁ Σωτὴρ Χριστός.

Ἡ πρὸς τὴν Παναγία τιμὴ φαίνεται καὶ ἀπὸ τοὺς ἀναρίθμητους Ναούς, τὰ Μοναστήρια, τὰ ἐξωκκλήσια, ὡς καὶ ἀπὸ τὰ ἀμέτρητα ὀνόματα τῆς Παναγίας ποὺ φέρουν οἱ Χριστιανοί μας.

Ὑπάρχουν καὶ πολλὲς θαυματουργικὲς εἰκόνες τῆς Παναγίας μας, μερικὲς ἔχουν ἱστορία καὶ παράδοση πολλῶν αἰώνων, φθάνουν μέχρι τὰ χρόνια τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων. Μία δὲ ἀπὸ τὶς σεβάσμιες καὶ θαυματουργικὲς εἰκόνες τῆς Παναγίας, ποὺ κατὰ τὴν παράδοση χρονολογεῖται γιὰ πολὺ παλαιά, τὴν ἐποχὴ τῶν Ἀποστόλων, εἶναι καὶ ἡ Παναγία ποὺ εὑρίσκεται τώρα στὸ χωριὸ Νέα Ῥόδα τῆς Χαλκιδικῆς.

Στὸ ἀκόλουθο κείμενο ἀναφέρεται τὸ ἱστορικὸ τῆς θαυματουργοῦ εἰκόνος καὶ δυὸ μόνον θαύματα ἀπὸ τὰ πάρα πολλὰ πρὸς δόξα Θεοῦ καὶ ἐνίσχυση τῶν Χριστιανῶν μας. Σκοπὸς τοῦ μικροῦ αὐτοῦ βιβλιαρίου εἶναι νὰ καταστήσῃ γνωστὸν εἰς τοὺς πιστοὺς ὅτι ἡ εἰκὼν τῆς Παναγίας ἀποτελεῖ μεγάλη εὐλογία γιὰ τὸ χωριὸ τῶν Νέων Ῥόδων, ἀλλὰ καὶ εὐθύνη ὅλων, διότι, καλοῦνται νὰ ζοῦν χριστιανικὰ καὶ νὰ τιμοῦν μὲ ἔργα τὸν Νόμο τοῦ Θεοῦ γιὰ νὰ τοὺς προστατεύῃ καὶ εἰσακούῃ ἡ Παναγία.


Προκονησιακὰ ἱστορικά: Τὰ Σκοπιὰ (Σκουπιά)

Τὰ Σκοπιὰ συγκαταλέγοντο μεταξὺ τῶν προοδευτικῶν χωρίων τῆς Ἐπαρχίας Προκοννήσου. Κατὰ τὰς διηγήσεις τῶν ἐντοπίων τὸ χωρίον ἀρχαιότερον ἦτο ἐκτισμένον ἐπὶ ὑψώματος (ἐξ οὗ καὶ τὸ ὄνομα σκοπιά=παρατηρητήριον), κατὰ τοὺς μετέπειτα δὲ χρόνους, ἄγνωστον διὰ ποίους λόγους, οἱ κάτοικοι συνωκίσθησαν εἰς τὴν παραλίαν.

Πρὸ τοῦ ἐκπατρισμοῦ τὰ Σκοπιὰ εὑρίσκοντο εἰς ἀκμήν. Ἔμποροι δὲ ὡς οἱ Κ. Χατζῆ-Τσοῦρος, ἀδελφοὶ Μαραγκοῦ καὶ Μάγκου, Ἀναγνώστης Βαλσαμίδης, ἀδελφοὶ Χατζῆ-Γεωργίου, Κ. Πριακωνᾶ, Χατζῆ-Παναγιώτης κ.ἄ. ἐγένοντο ἱκανοὶ καὶ σπουδαῖοι παράγοντες τῆς ἐν τῇ Κοινότητι καθόλου προόδου.

Τὰ Σκοπιὰ ὑπῆρξαν ἡ πατρὶς πολλῶν Κληρικῶν τιμηθέντων διὰ τῶν ἀνωτάτων ἀξιωμάτων τῆς Ἐκκλησίας. Εἰς Μητροπολίτας ἀνεδείχθησαν οἱ Σωφρόνιος, Ἰγνάτιος, Νικηφόρος, Διονύσιος καὶ Σωφρόνιος Χρηστίδης ὁ νεώτερος.

Ἐκ Σκοπίων κατήγετο καὶ ὁ πρεσβύτερος Νεόφυτος Ῥωμανίδης πολλὰς ὑπὲρ τῆς Πατρίδος του ἐπιτελέσας ἀγαθὰς πράξεις... Ἐπίσης καὶ οἱ Προηγούμενος Γερμανὸς Βατοπαιδινὸς (1879-1932), Ἀρκάδιος Βατοπαιδινὸς (1865-1934), λόγιος καὶ συγγραφεὺς πολλῶν ἀξιόλογων μελετῶν καὶ ἄλλοι πολλοί.


Τὸ ἱστορικὸν τῆς θαυματουργοῦ εἰκόνος

Κατὰ τὴν παράδοσιν καὶ ἡ ἐν λόγῳ εἰκὼν ἀνάγεται εἰς τὸν Εὐαγγελιστὴν Λουκᾶν. Εἰς τὸ ὄπισθεν μέρος τῆς εἰκόνος εἶναι ζωγραφισμένη ἡ Σταύρωσις τοῦ Κυρίου μὲ κηρομαστίχη.

Ὅταν κατὰ παραχώρησιν Θεοῦ, ἔλαβε χώραν ἡ Μικρασιατικὴ καταστροφή, τότε καὶ οἱ κάτοικοι τῶν Σκουπιῶν ἔφεραν μαζί των, ὡς θησαυρὸν πολύτιμον καὶ ἱερὸν κειμήλιον τὴν θαυματουργὸν εἰκόνα τῆς Κεχαριτωμένης Θεοτόκου, τῆς προστάτιδος τῶν χριστιανῶν. Τὸν Αὔγουστον τοῦ 1922 ἀπὸ τὸ χωριὸ Σκουπιὰ μέχρι τὸ πλοῖο (Πασᾶ-λιμάνι) τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας μετέφερε ἡ δεκαεξαέτις τότε Βασιλεία Τσακάλου (Χατζῆ-Γεωργίου). Μεταβαίνουσα κάθε μέρα πρὸς προσκύνησι, θεώρησε ἱερὸν καθῆκον της τὴν μεταφορὰν τῆς θαυματουργοῦ εἰκόνος. Εἶτα μετεφέρθη ἡ ἁγία εἰκὼν μὲ τὸ ἱστιοφόρον «Ἅγιος Νικόλαος», πλοιαρχούντων τῶν Κωνσταντίνου Τσακάλου καὶ Κυριάκου Πριακωνᾶ, κατοίκων Σκουπιῶν, εἰς Μοῦδρον Λήμνου, ὅπου καὶ ἐγένετο προσωρινὴ ἐγκατάστασις τῶν κατοίκων. Εἰς Μοῦδρον παρεδόθη ἡ εἰκὼν εἰς τὴν Ἐκκλησιαστικὴν Ἐπιτροπὴν τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ «Εὐαγγελισμὸς τῆς Θεοτόκου» καὶ παρέμεινεν μέχρι τέλους τοῦ Σεπτεμβρίου 1933. Ἀρχὰς ὅμως Ὀκτωβρίου τοῦ ἰδίου ἔτους καὶ μὲ τὰς ἐνεργείας τῶν ἐκ τῶν Νέων Ῥόδων, Ἀμμουλιανῆς καὶ Οὐρανουπόλεως Χαλκιδικῆς ἐγκατεστημένων Σκουπιωτῶν παρελήφθη ἐκ Μούδρου ἡ θαυματουργὸς εἰκὼν καὶ ὅλα τὰ ἐκκλησιαστικὰ εἴδη, παρὰ τοῦ πλοιάρχου Κυριάκου Ἰωακεὶμ Πριακωνᾶ, διὰ τοῦ πλοίου του «Ἅγιος Γεώργιος», καὶ τὰ παρέδωσε εἰς τὴν Ἐκκλησιαστικὴν Ἐπιτροπὴν Νέων Ῥόδων. Τοῦτο ἐμφαίνεται καὶ ἀπὸ τὴν ἐπίσημον ἀπόδειξιν παραλαβῆς τῆς 9ης Ὀκτωβρίου 1933.


Θαύματα

Ἡ Παναγία σῴζει τὴν Μαίρη Σαββίδου
[Διήγησις Ἰωάννου Δελήμπαση, Διδασκάλου]

Ὁ σύζυγος τῆς Ἑλληνοαμερικανίδος Μαίρης, Νικόλαος Σαββίδης ἐδώρισε ἀρκετὰς χιλιάδας δολλάρια εἰς τὰ Σήμαντρα Χαλκιδικής, δι᾿ ἀνέγερσιν Ἱεροΰ Ναοῦ καὶ τὴν ἐπέκτασιν τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου. Τὸ 1956 γίναμε φίλοι. Διετύπωσε δέ, ὁ σύζυγος, τὴν ἐπιθυμίαν νὰ ἐπισκεφθῇ τὸ Ἅγιον Ὄρος, διότι εἶχε ἔντονον καὶ βαθὺ τὸ θρησκευτικὸν συναίσθημα.

Ἤλθαμε μέχρι τὰ Ν. Ρόδα οἰκογενειακῶς. Ἐνταῦθα θὰ ἔμεναν ἀϊ οἴκογενειαί μᾶς καὶ ἡμεῖς θὰ συνεχίζαμε διὰ τὸ Ἅγιον Ὄρος. Μόλις φθάσαμε εἰς τὸ χωριό μου τὰ Νέα Ῥόδα, ἀμέσως ἐπήγαμε εἰς τὴν Ἐκκλησίαν διὰ νὰ προσκυνήσω τὴν Παναγίαν. Τοῦτο πράττω πάντοτε κατὰ τὴν ἄφιξίν μου.Ὅταν ἦλθε ἡ σειρὰ τῆς κ. Μαίρης νὰ προσκυνήσῃ καὶ μόλις ἔκαμε τὸν σταυρόν της, ἔπιασε τὴν εἰκόνα μὲ τὰ δυό της χέρια, γονάτισε καὶ μὲ ἀναφιλητὰ καὶ σὲ μιὰ κάποια κατάστασιν ἐκστάσεως ἄρχισε νὰ φωνάζῃ: «Νίκο μου (τὸν σύζυγόν της) αὐτὴ εἶναι, εἶναι αὐτή, τὴν γνώρισα». Μὲ πολὺ κόπο τὴν πήραμε μακρὰν τοῦ εἰκονίσματος καὶ ἀφοῦ ἠρέμησε, μᾶς διηγήθηκε τὸ ἑξῆς καταπληκτικό:

Τὸ 1935 προσεπάθησαν εἰδικοὶ διαφωτισταὶ τῆς αἱρέσεως τῶν μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ, νὰ τὴν προσηλυτίσουν καὶ κατὰ κάποιον τρόπον ἄρχισαν νὰ τὴν πείθουν. Τὸ βράδυ τῆς ἡμέρας ποὺ συνειδητὰ εἶχε ἀποφασίσει νὰ προσχωρήσῃ, εἶδε στὸν ὕπνο της μιὰ φτωχικὴ μαυροφορεμένη γυναῖκα, ἡ ὁποία τῆς ἀπέτρεψε νὰ γὶνῃ μάρτυς τοῦ Ἰεχωβᾶ, διότι θὰ ἔχανε τὴν ψυχήν της καὶ μὲ πολλὰ ἐπιχειρήματα τῆς κατέδειξε τὸ ἀβάσιμο τῆς αἱρέσεως. Τότε ἡ κ. Μαίρη τὴν εὐχαρίστησε καὶ ζήτησε νὰ κάμῃ καὶ αὐτὴ κάτι γιὰ τὴ φτωχιὰ αὐτὴ γυναῖκα. Δὲν θέλω τίποτε τῆς εἶπε, ἀλλὰ ὅταν μὲ συναντήσῃς ἄλλη φορά, θέλω νὰ μὲ ντύσῃς. Καὶ στραφεῖσα πρὸς τὸν σύζυγόν της τοῦ εἶπε μὲ παράπονον: Νίκο μου συνήντησα τὴν γυναῖκα ποὺ μὲ ἔσωσε τὴν ψυχήν μου, ἀλλὰ πῶς θὰ τὴν ντύσω; Τότε παρενέβη ὁ ἀείμνηστος ἱερεὺς τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Παπᾶ Ζηνόδης καὶ τῆς εἶπε, ὅτι αἱ εἰκόνες ντύνονται δι᾿ ἐπαργυρώσεως ἢ ἐπιχρυσώσεως. Ἀμέσως ὁ σύζυγός της ἐζήτησε λεπτομερῶς πληροφορίας καὶ ἐκείνην τὴν στιγμὴν κατέβαλε ὁλόκληρον τὸ ποσὸν διὰ τὴν ἐπενδυτικὴν ἐργασίαν. Τὸ ἐπίχρυσον ἔνδυμα τῆς εἰκόνος εἶναι αὐτὴ ἡ δωρεὰ τῆς οἰκονενείας Νικολάου καὶ Μαίρης Σαββίδου. Ἔκτοτε ἡ κ. Μαίρη ἔγινε περισσότερον φιλόπτωχος καὶ γενναιόδωρος. Ἦτο ἕνα ἀπὸ τὰ πολλὰ πραγματικὰ θαύματα τῆς Παναγίας μας.

Σημείωσις: Οἱ χιλιασταὶ (μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ) εἶναι ἀντίχριστοι καὶ σκοτισταὶ τῶν Γράφων. Ἀρνοῦνται τὴν Θεότητα τοῦ Χριστοῦ, τὸ δόγμα τῆς Ἁγίας Τριάδος, τὴν ἀθανασίαν της ψυχῆς, τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, τὴν Ἱερὰ Παράδοσι, τὰ Ἱερὰ Μυστήρια, τὴν τιμητικὴ προσκύνησι τῶν ἁγίων, τὰ θαύματα τῶν ἁγίων, τὴν νηστεία καὶ ἄλλα πολλά. Μέτρα γιὰ νὰ προφυλαχθοῦμε ἀπὸ αὐτὴ τὴ σατανικὴ λέπρα εἶναι: Ἡ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς, Ἡ ἐπαφὴ μὲ τὴν Ἐκκλησία, Ἡ ἀποστροφὴ καὶ περιφρόνηση τῶν αἱρετικῶν καὶ τῶν βιβλίων των καὶ Ἡ διαφώτιση στοὺς συνανθρώπους μας.


Τὸ ὄραμα τοῦ Βέλγου ζωγράφου
[Διήγηση Φιλίππου Ζήση ἢ Ματαρᾶ τοῦ Δημητρίου, Νέα Ῥόδα Χαλκιδικῆς]

Ἕνας Βέλγος ζωγράφος εἶδε τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας εἰς τὸν ὕπνον του καὶ τὸν ἐντυπωσίασε τόσο πολύ, ὥστε ἀπεφάσισε νὰ ἔλθῃ στὴν Ἑλλάδα γιὰ νὰ ψάξῃ καὶ εὕρῃ αὐτὴν τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας καὶ νὰ τὴν ζωγραφίσῃ. Πράγματι ἦλθε στὴν Ἑλλάδα καὶ ἐπεσκέπτετο πολλοὺς ἱεροὺς Ναοὺς προσπαθώντας νὰ εὕρῃ τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας ποὺ εἶχε ἐντυπωθῆ εἰς τὴν μνήμη του, ἀλλὰ δὲν τὴν βρῆκε. Κατόπιν ἐπῆγε εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα. Ἐπισκέφθηκε καὶ ἐκεῖ πολλὲς Ἐκκλησίες καὶ Μοναστήρια, δὲν βρῆκε ὅμως αὐτὸ ποὺ ἔψαχνε. Ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα πῆρε ἕνα μεγάλο κερὶ σὲ πάχος καὶ ἦλθε πάλι στὴν Ἑλλάδα, μὲ σκοπὸ νὰ ἐπισκεφθῇ τὸ Ἅγιον Ὄρος. Ἐνῷ πήγαινε γιὰ τὸ Ἅγιον Ὄρος πέρασε ὑποχρεωτικὰ ἀπὸ τὰ Νέα Ρόδα. Ἐκεῖ σταμάτησε καὶ ζήτησε νὰ ἰδῇ τὴν Ἐκκλησία τοῦ χωρίου. Μόλις μπῆκε στὸ Ναὸ καὶ ἀντίκρυσε τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Σκουπιωτίσσης ἔμεινε ἐκστατικός. Ἀμέσως κατάλαβε ὅτι βρῆκε τὴν εἰκόνα ποὺ ζητοῦσε. Τὴν προσκύνησε μὲ εὐλάβεια, τὴν φωτογράφησε καὶ διηγήθηκε ὅλη τὴν ἱστορία αὐτή. Μετὰ ἐπῆγε στὴν Ἀθήνα καὶ ἔφερε στὰ Νέα Ῥόδα ἕνα κανδήλι ὁλόχρυσο με χονδρὲς χρυσὲς ἁλυσίδες περίπου ἕνα κιλό. Τὸ πῆρε ὅπως μᾶς εἶπε 150.000 δραχμές. Τὸ κρέμασε μόνος του στὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας. Κατὰ τὴν ἀναχώρησί του ἐμποδίσθηκε καὶ τότε θυμήθηκε τὸ κερὶ (τὸ τάμα), ποὺ εἶχε ἀγοράσει διὰ τὴν Παναγία, ἐπῆγε ξανὰ στὴν Ἀθήνα καὶ τὸ ἔφερε στὴν Παναγία.Ἔκανε παράκλησι, προσκύνησε τὴν εἰκόνα, εὐχαρίστησε τὸν Θεὸ καὶ τὴν Παναγία καὶ ἀνεχώρησε γιὰ τὴν πατρίδα του.


ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ

Οἱ κάτωθι ὑπογεγραμμένοι, μέλῃ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἐπιτροπῆς Κοινότητος Νέων Ρόδων, παρελάβομεν παρὰ τοῦ πλοιάρχου κ. Κυριάκου Πριακωνᾶ τὰ κάτωθι Ἐκκλησιαστικὰ εἴδη ἀποστελλόμενα ὑπὸ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἐπιτροπῆς Μούδρου Λήμνου.

  1. Ἕνα Χρυσοκέντητον Ἐπιτάφιον
  2. Ἕνα Πεντάκηρον
  3. Πέντε Ἅγια Ποτήρια
  4. Ἓν Θυμιατόν
  5. Μία λόγχη
  6. Ἓν Εὐαγγέλιον
  7. Καλύματα
  8. Μία εἰκὼν τῆς Θεοτόκου

Ἐν Νέοις Ρόδοις τῇ 9ῃ Ὀκτωβρίου 1933
Ἡ Ἐκκλησιαστικὴ Ἐπιτροπὴ Ν. Ρόδων
Α. Μπούλης - Ἰωσὴφ Α. Χατζηλίδης


Οἱ κάτοικοι τῶν Ν. Ρόδων ἀσχολοῦνται μὲ τὴν γεωργίαν, ἁλιείαν, κτηνοτροφίαν, ὀπωροκηπευτικὰ καὶ μὲ τὸ ἐμπόριον. Προέρχονται ἐκ Ῥόδων Κυζίκου καὶ Σκουπιὰ Προκοννήσου Νομοῦ Προύσης καὶ ἀπὸ τὸ Ἀντάβαλ Ἰκονίου, μερικοὶ δὲ ἐξ Ἀνατολικῆς Θρᾴκης. Εἶναι ἐργατικοί, προοδευτικοί, θρησκευτικοὶ καὶ φιλόπατρεις.

Γεώργιος Κυριάκου Πριακωνᾶ