Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Γοβδελαᾶ τοῦ πολυάθλου

Ἀνακρίναντες δὲ αὐτὸν ἐπιμελῶς καὶ τὰ συντείνοντα πρὸς τὸν σκοπὸν αὑτῶν ὁμιλήσαντες, εὗρον τὸν Ἅγιον ὁλοψύχως εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν πιστεύοντα καὶ ὑπὲρ αὐτοῦ προθύμως ἀποθανεῖν βουλόμενον. Τότε κάμινον λαυροτάτην ἀνάψαντες, ἐν αὐτῇ τὸν Ἅγιον βληθῆναι προσέταξαν. Ἀναφθείσης δὲ αὐτῆς ἐπὶ πολὺ καὶ εἰς ὕψος ἀρθείσης τοσοῦτον, ὡς καταπλήττειν τοὺς βλέποντας, ἀγαγόντες τὸν ἅγιον Δάδαν, πρὸς τὸ ἐναποῤῥιφῆναι ταύτῃ μὴ πειθόμενον, ὡς ἤδη πλησίον ἡ κάμινος τοῦτον εἶχε καὶ τὸ σημεῖον τοῦ τιμίου καὶ ζωοποιοῦ Σταυροῦ ἐδέξατο, ἐσβεσμένην ταύτην ἰδόντες καὶ ὕδωρ ἀντὶ φλογὸς βλύσασαν, ἐξέστησαν ἐπὶ τῷ παραδόξῳ τούτῳ θαύματι.

Ὁ τοῦ βασιλέως οὖν υἱὸς Γοβδελαᾶς, Προσφιλέστατε Δάδα, εἶπε, τίς σε τὰς τοιαύτας μαγείας ἐδίδαξεν; Ὁ δὲ πρὸς αὐτόν· Εἴθε καὶ αὐτὸς παρὰ τοῦ ἐμοῦ Διδασκάλου ἠξιώθης μαθεῖν. Καὶ ὁ Γοβδελαᾶς, Ἐὰν πιστεύσω, ἔφη, τῷ Χριστῷ σου, δυνήσομαι κἀγὼ τοιαῦτα ποιεῖν; Ὁ Δάδας εἶπεν· Οὐ μόνον ταῦτα ποιήσεις, ἀλλὰ καὶ συμβασιλεύσεις αὐτῷ. Καὶ προστάξας ἀναφθῆναι κάμινον ὁ Γοβδελαᾶς, ἐπικαλεσάμενος τὸ τοῦ Χριστοῦ ὄνομα εὐθέως κατέσβεσεν αὐτὴν καὶ προσπεσὼν τῷ Ἁγίῳ, ἐπίστευσε τῷ Χριστῷ.

Ταῦτα ἰδὼν ὁ Ἀδραμέλεχ, ἀπελθὼν ἀνήγγειλε πάντα τῷ βασιλεῖ. Ὁ δὲ βασιλεύς, ἀκούσας, ὅτι ὁ υἱὸς αὐτοῦ Γοβδελαᾶς χριστιανὸς γέγονε, ῥάβδους ἀκανθώδεις κοπῆναι προσέταξε καὶ ὑπὸ τεσσάρων τοῦτον στρατιωτῶν τύπτεσθαι· τούτων δὲ ἀτονησάντων, ἕτεροι ἀντ᾿ αὐτῶν εἰσήχθησαν. Ὁ δὲ Ἅγιος τυπτόμενος καθ᾿ ὅλου τοῦ σώματος, ὑπομονὴν δοθῆναι αὐτῷ σιωπηλῶς προσηύχετο τῷ Θεῷ· καὶ Ἄγγελος αὐτῷ φανείς, ἐνίσχυσε λέγων· Θάρσει, μετὰ σοῦ γάρ εἰμι. Καὶ καθειρχθείς, διεβίβασεν ἐν τῇ φυλακῇ ἡμέρας πέντε.

Εἶθ᾿ οὕτω, Γαργάλου τινὸς ἐκ τοῦ βασιλέως κατά τε τοῦ Ἁγίου τὴν ἐξουσίαν λαβόντος καὶ κατὰ πάντων τῶν χριστιανῶν, τῆς φυλακῆς ἐξαχθεὶς καὶ τοῖς βουνεύροις τυπτόμενος ὁ Ἅγιος, προσηύχετο, ἀναθεματίζων τὸ πάτριον σέβας. Τότε ὁ Γάργαλος δύο λώρους προσέταξεν ἐκβληθῆναι ἀπὸ τῶν ποδῶν τοῦ Ἁγίου ἄχρι τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ, εἰπών· Πάντως ἐλθὼν ὁ Χριστός σου ἀποκαταστήσει σε ὑγιῆ. Καὶ τούτου γενομένου, δήσας αὐτὸν ἀσφαλῶς ἐναπέθετο τῇ εἱρκτῇ. Λυθέντων δὲ αὐτομάτως τῶν δεσμῶν καὶ τοῦ Ἁγίου ἀθρόον ὑγιοῦς ἀποκαταστάντος, ὥσπερ πρότερον ἦν, ἰδὼν αὐτὸν ὁ Γάργαλος ἐξέστη· καὶ ἀπελθὼν ἀπήγγειλε τῷ βασιλεῖ. Ὁ δὲ πρὸς αὐτόν, Ἀπόκτεινον, ἔφη, τὸν δυσσεβῆ· οὐ γὰρ υἱός μού ἐστιν, ἀλλ᾿ ἐπίβουλος, ἐπεὶ ἐπίστευσεν εἰς Χριστόν.

Ἐμβαλὼν οὖν σούβλαν πεπυρωμένην εἰς τὸ οὖς αὐτοῦ καὶ διαβιβάσας εἰς τὸ ἕτερον, ἀπέθετο ἐν τῇ φυλακῇ. Προσευχομένου δὲ αὐτοῦ, ἐλθὼν Ἄγγελος Κυρίου, ᾖρε τὴν σούβλαν καὶ ἰάσατο αὐτόν. Ἰδὼν δὲ ὁ Γάργαλος, ἐπὶ βουνεύροις τοῦτον καταξάνας, καθεῖρξε. Καὶ τῇ ἑξῆς πάλιν ῥοΐναις ῥάβδοις ἔτυψεν. Εἶθ᾿ οὕτως, ὀγγίνοις σιδηροῖς τὰς πλευρὰς αὐτοῦ καταξαίνων ἀφειδῶς, ἔλεγεν· Ἴδωμεν, εἰ ἔλθῃ ἄρτι ὁ Χριστός σου καὶ ἰάσεταί σε· καὶ ὡς μόνον προσηύξατο ἐν τῇ φυλακῇ ὤν, παρευθὺς τὴν ἴασιν ἔλαβε, δοξάζων καὶ εὐλογῶν τὸν Θεόν. Ἰδόντες δὲ αὐτὸν οἱ ἐν τῇ φυλακῇ οὕτως ἔχοντα, ἐξέστησαν λέγοντες· Μέγας ὁ Θεὸς τῶν χριστιανῶν.

Ὁ δὲ ἄρχων, θυμωθεὶς ἐκέλευσεν ὀγκίνους σιδηροῦς βληθῆναι κατὰ τῶν ὤμων αὐτοῦ, καὶ κρεμασθῆναι ἀπὸ ὥρας τρίτης μέχρις ἐνάτης. Καὶ τούτου γενομένου, ὁ Ἅγιος καὶ ἀπῃωρημένος ὤν, προσηύχετο καθ᾿ ἑαυτόν· καταχθεὶς δὲ ἐκεῖθεν, τῇ φυλακῇ καὶ αὖθις κατησφαλίσθη. Ἡ οὖν μήτηρ καὶ ἡ ἀδελφὴ αὐτοῦ ἐπεθύμουν αὐτὸν θεάσασθαι, ἀλλ᾿ ἐφοβοῦντο τὸν βασιλέα.

Ὑπομνησθεὶς δὲ ὁ βασιλεύς, λέγει τῷ Γαργάλῳ· Ἔτι ζῇ ὁ Γοβδελαᾶς ὁ μάγος; Ὁ δέ, Ναὶ βασιλεῦ, ἔφη· πολλὰ μὲν ἐνεδειξάμην δεινὰ εἰς αὐτόν, ἔτι δὲ ζῇ. Τότε ὁ βασιλεὺς προσέταξεν ἀποσπασθῆναι τὸ δέρμα τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ τένοντος, καὶ καλύψαι τὴν ὄψιν αὐτοῦ· καὶ πάλιν ῥιφθεὶς ἐν τῇ φυλακῇ, ἐδόξαζε τὸν Θεόν. Τῇ δὲ ἑξῆς μαθὼν ὅτι ζῇ, τοὺς ὄνυχας τῶν χειρῶν καὶ ποδῶν αὐτοῦ ἐκριζώσας καὶ τοὺς τέσσαρας γομφίνους μύλωνας τῶν ὀδόντων αὐτοῦ ἔῤῥιψεν αὐτὸν ἐν τῇ φυλακῇ ὡς κύνα τεθνηκότα, προστάξας μὴ δοθῆναι αὐτῷ ὕδωρ, μηδέ τινα εἰσελθεῖν πρὸς αὐτόν.

Ἀφίκετο δὲ πρὸς αὐτὸν ἡ ἀδελφὴ αὐτοῦ καὶ δέδωκεν αὐτῷ ὕδωρ, εἰποῦσα τῷ δεσμοφύλακι· Εἰ τὸ γεγονὸς κατάφωρόν τινι ποιήσῃς, τὴν κεφαλὴν ἀποτμηθήσῃ. Καὶ μέχρι μὲν τούτου τὰς ἰάσεις ἐδέχετο, ὡς μὴ πεπαγιωμένης οὔσης καὶ στερεᾶς τῆς αὐτοῦ ψυχῆς. Παγιωθείσης δὲ τῆς πίστεως αὐτοῦ, ἰάσεις μὲν οὐκ ἐδέχετο, ὑπομονὴν δὲ καὶ παῤῥησίαν καὶ προθυμίαν ἐν ταῖς βασάνοις λαμβάνων, τῇ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐπιλάμψει τετραυματισμένος ὤν, ἔχαιρε καὶ ἑτέρους ἐθεράπευε καὶ πάντες ἐθαύμαζον ἐπὶ τούτοις.

Γάργαλος δέ τις ἕτερος μάγος, ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ ὢν χάριν πολλῶν κακῶν, ὧν διεπράξατο, ἰδὼν τὴν ὑπομονὴν τοῦ Ἁγίου καὶ τὰ παρ᾿ αὐτοῦ γινόμενα ἔνδοξά τε καὶ ἐξαίσια ἐν τῇ φυλακῇ, ἔπεσε παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ, λέγων· Δέομαί σου, δοῦλε τοῦ Θεοῦ, μνήσθητί μου ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ σου. Ὁ Ἅγιος εἶπε· Πίστευσον εἰς αὐτὸν καὶ ῥύσεταί σε ἐκ πάντων τῶν κακῶν σου. Ὁ Γάργαλος εἶπε· Πιστεύω εἰς σέ, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ· καὶ προσεκολλήθη τῷ Γοβδελαᾷ. Καὶ τῇ ἑξῆς καθήσας ὁ ἄρχων, παρέστησεν ἀμφοτέρους· καὶ ἀποδύσας τὸν Γάργαλον, προσέταξε τύπτεσθαι ῥάβδοις. Τυπτόμενος δὲ καὶ εἰς οὐρανὸν ἀποβλέπων, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἔλεγε, διὰ τὸ ὄνομά σου πάσχω, ἐνδυνάμωσόν με. Καὶ ταῦτα εἰπών, παρέθετο τὴν ψυχὴν τῷ Κυρίῳ.

Τὸν δὲ ἅγιον Γοβδελαᾶν βαλὼν εἰς τεκτονικὸν κοχλίαν, κατέθλασε τοὺς πόδας αὐτοῦ. Εἶθ᾿ οὕτω σφαίρας σιδηρᾶς ἐκπυρώσας, τὰς μασχάλας αὐτοῦ κατέκαυσεν. Ἐμβληθέντος δὲ αὐτοῦ εἰς τὴν φυλακήν, οἱ δέσμιοι χριόμενοι ἐκ τῶν ἰχώρων τῶν σαρκῶν αὐτοῦ, ἐθεραπεύοντο ἐκ τῶν πληγῶν, ὧν ἐπεφέροντο ἐκ τῶν μαστίγων· ἀλλὰ καὶ ἀσθενεῖς εἰσερχόμενοι, ῥῶσιν ἐλάμβανον, καὶ ἐδόξαζον τὸν Θεόν. Ἀκούων δὲ ὁ ἄρχων ἠπίστει· καὶ μετὰ πεντεκαίδεκα ἡμέρας ἐξαγαγὼν αὐτὸν τῆς φυλακῆς εὗρεν αὐτὸν ὁλόκληρον, σῶον καὶ ὑγιῆ καὶ ἰδὼν ἐξέστη. Καὶ βαλὼν εἰς λέβητα πίσσαν καὶ τέαφον καὶ ἐκκαύσας αὐτὸν σφοδρῶς, προσέταξεν ἐν τούτῳ βληθῆναι τὸν Ἅγιον. Ὁ δὲ Ἅγιος, ἀναβλέψας εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ προσευξάμενος, ἐβλήθη ἐν τῷ λέβητι. Τούτου δὲ διαῤῥαγέντος, ἐξῆλθεν ὁ Ἅγιος ὑγιής, μηδοπωσοῦν μολυνθεὶς παρ᾿ αὐτοῦ.

Τότε σκεψάμενος μετὰ τῶν σὺν αὐτῷ ὁ Γάργαλος ἐσταύρωσε τὸν Ἅγιον ἐπὶ ξύλου γυμνὸν καὶ ἐτόξευον αὐτὸν ἐπὶ ὥρας πολλὰς πλῆθος λαοῦ πολύ. Καὶ ἦν ἰδεῖν πρᾶγμα παράδοξον· οὐ μόνον γὰρ ὁ Ἅγιος ἄτρωτος ἔμενεν, ἀλλὰ καὶ τὰ πεμπόμενα κατ᾿ αὐτοῦ βέλη ἐν τῷ ἀέρι ἀπῃώρηντο· τοῦτο πάντας ἐξέπληξεν. Ὁ τὴν βουλὴν δὲ ταύτην δούς, ἐπεί, τείνας τὸ τόξον κατὰ τοῦ Ἁγίου, τοῦ βέλους ἀνακάμψαντος, τὸν δεξιὸν αὐτοῦ ὀφθαλμὸν ἐτρώθη, δεδήλωκεν αὖθις τῷ βασιλεῖ πάντα.

Ὁ δὲ βασιλεύς, ταῦτα μαθών, ἀπέστειλε Κασδόαν τὴν θυγατέρα αὑτοῦ, κατηχῆσαι τὸν Γοβδελαᾶν· ἣ καὶ ἀπελθοῦσα καὶ ὑπὸ τοῦ ἀδελφοῦ κατηχηθεῖσα, γέγονε χριστιανή. Θυμωθεὶς δὲ ὁ βασιλεὺς ἐπὶ τούτῳ, προσέταξε ταθῆναι τὴν θυγατέρα αὑτοῦ καὶ ῥάβδοις τύπτεσθαι· οὗ γενομένου, ἔῤῥιψεν αὐτὴν ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ. Ἡ δὲ Κασδόα, κειμένη ἐν τῇ φυλακῇ καὶ ὀδυνωμένη ἀπὸ τῶν προσενεχθεισῶν αὐτῇ μαστίγων, φησὶ πρὸς τὸν Ἅγιον· Εὖξαι ὑπὲρ ἐμοῦ, ὅτι οὐ δύναμαι ὑπενεγκεῖν τὰς βασάνους. Ὁ δὲ Ἅγιος· Ἡ πρὸς Θεόν σου πίστις μὴ ἐκλίπῃ καὶ ἐλπίζω εἰς τὸν Χριστόν, εἰς ὃν ἐπίστευσας, ὅτι οὐ μή σου ἅψηται βάσανος, οὐδ᾿ οὐ μὴ πειραθῇς ἑτέρων βασάνων.

Ἐξαγαγὼν δὲ ὁ βασιλεὺς τὸν ἅγιον Γοβδελαᾶν, προσέταξε δεθῆναι τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας αὐτοῦ καὶ ῥιφῆναι εἰς τοὺς μύλωνας ἵππους, ὅπως καταπατηθῇ ὑπ᾿ αὐτῶν δι᾿ ὅλης τῆς νυκτός· οὗ γενομένου, ἀβλαβὴς διεφυλάχθη εὐλογῶν τὸν Θεόν. Πρωίας δὲ εὑρεθεὶς σῶος καὶ τῶν δεσμῶν λελυμένος, ἐξέστησεν ἅπαντας. Τότε σούβλας πυρώσας, κατέκαυσεν αὐτόν· εἶθ᾿ οὕτω, δύο ὀγκίνους κελεύει βληθῆναι εἰς τὰς χεῖρας αὐτοῦ καὶ κρεμασθῆναι εἰς δύο ξύλα, ἀπέχοντα ἀλλήλων ἀπὸ πηχῶν τριῶν. Ὁ δὲ Ἅγιος, καὶ ἀπῃωρημένος ὤν, προσηύχετο.

Δαδιὴς δὲ καὶ Αὐδιής, χριστιανοὶ ὄντες, παρειστήκεισαν ἀπογραφόμενοι τὰ τοῦ Μάρτυρος ἆθλα ἐν τῷ κρυπτῷ διὰ τὸν φόβον τοῦ βασιλέως· πρὸς οὓς ὁ Ἅγιος εἶπεν· Εἰ δυνατὸν ὑμῖν, ἀγάγετέ μοι ὕδωρ καὶ ἔλαιον πρὸς τὸ βαπτισθῆναί με· εἰ δὲ ἀδυνάτως ἔχετε, εὔξασθε, ἵνα τοῦτο γένηται. Ταῦτα λέγοντος αὐτοῦ, ἰδοὺ νέφος μικρόν, ὡς ὁμίχλη, ἐπεσκίασε τὸν Ἅγιον καὶ ἐξέχεε κατὰ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ ἔλαιον καὶ ὕδωρ κρουνηδὸν καὶ ἤκουσε φωνῆς λεγούσης αὐτῷ· Ἰδού, ἐδέξω τὸ ἅγιον Βάπτισμα δοῦλε τοῦ Θεοῦ Γοβδελαᾶ· καὶ ἐφάνη τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς φῶς καὶ εὐωδία γέγονεν οὐκ ὀλίγη. Ἀκούσας δὲ ὁ Ἅγιος τῆς φωνῆς ἐν τῷ ξύλῳ κρεμάμενος, προσηύξατο πρὸς τὸν Θεόν, εὐχαριστῶν καὶ δοξάζων αὐτόν.

Καταγαγὼν δὲ τοῦτον ὁ Γάργαλος ἐκ τῆς τιμωρίας ταύτης, ὀξύνας καλάμους, προσέταξεν ἅπαν τὸ σῶμα αὐτοῦ κατακεντηθῆναι ἀπὸ ποδῶν ἄχρι κεφαλῆς. Ὁ δὲ ἅγιος Μάρτυς ἐπὶ πολλὰς τὰς ὥρας κατακεντούμενος καὶ πρὸς Θεὸν εὐχόμενος, παρέδωκε τὴν ψυχήν.

Τότε ὁ Γάργαλος, δήσας τοὺς πόδας αὐτοῦ ἐν σπαρτίῳ καὶ ἵπποις ἀγρίοις τοῦτο προσδήσας, ἐκέλευσε γυμνὸν τὸ σῶμα ἕλκεσθαι εἰς τραχεῖς καὶ πετρώδεις τόπους, ὅπως αἱ σάρκες αὐτοῦ πᾶσαι διαμερισθῶσι τῇ γῇ καὶ ταῖς πέτραις· ὃ καὶ γέγονε. Τὸ δὲ περιλειφθὲν αὐτοῦ σῶμα κόψας εἰς τρεῖς μερίδας, διεσκόρπισεν· ὅπερ λαβόντες πολλοῦ τιμήματος οἱ προμνημονευθέντες ἄνδρες χριστιανοί, οἳ καὶ πρεσβύτεροι ὑπῆρχον, Δαδιὴς καὶ Αὐδιὴς καὶ Ἀρμαζαδὰκ ὁ διάκονος, ἀπήγαγον ἐν τοῖς οἴκοις αὐτῶν καὶ ἀρώμασι καὶ σινδόσιν εἱλίσαντες, κατέθεντο ἐπιμελῶς.

Τὸν δὲ ἅγιον Δάδαν τὸν ἐνδοξότατον, τὸν καὶ συγγενῆ τοῦ βασιλέως, πρότερον πολυειδῶς καὶ πολυτρόπως βασανίσαντες, κατέκοψαν μεληδόν· καὶ οὕτω καὶ αὐτὸς ἐν Κυρίῳ ἐτελειώθη. Φιλόθεοι δέ τινες, λαβόντες αὐτοῦ τὰ συγκοπέντα λείψανα καὶ κηδεύσαντες, κατέθεντο ἐν ἐπισήμῳ τόπῳ. Ψαλλόντων δὲ καὶ τῶν προμνημονευθέντων τριῶν ἀνδρῶν δι᾿ ὅλης τῆς νυκτός, περὶ τὸ μεσονύκτιον εὑρέθη καὶ ὁ ἅγιος Γοβδελαᾶς ἐν τῷ μέσῳ αὐτῶν, καὶ φησίν· Ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ, ἀδελφοί, καὶ στῆτε ἑδραῖοι καὶ ἀμετακίνητοι, καὶ μὴ φοβεῖσθε ἀπὸ τῶν ἀποκτεινόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτεῖναι. Οἱ δέ, ὡς εἶδον αὐτόν, ἐχάρησαν. Εἶπε δὲ αὐτοῖς πάλιν· Καὶ δῴη ὑμῖν Κύριος τὸν μισθὸν ὑπὲρ ὧν μοι πεποιήκατε.

Εἶτα κλίνας τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ πρὸς τὸν Δαδιῆ, λέγει· Λάβε τὸ κέρας τοῦ ἐλαίου καὶ τοῦ ἁγίου Σώματος τοῦ Χριστοῦ καὶ εἴσελθε εἰς τὸν περίβολον τοῦ βασιλέως καὶ χρῖσον Κασδόαν τὴν ἀδελφήν μου, καὶ μετάδος αὐτῇ τοῦ ἁγίου Σώματος. Ὁ δέ, λαβὼν αὐτά, ἐπορεύθη. Καὶ ὡς κατέλαβε τὴν θύραν, ὤφθη αὐτῷ Ἄγγελος Κυρίου καὶ εἰσῆλθε σὺν αὐτῷ· καὶ βαπτίσας αὐτὴν ὁ ἱερεὺς καὶ μεταδοὺς αὐτῇ τοῦ Δεσποτικοῦ Σώματος, εἶπεν· Ἄπελθε καὶ κάθευδε ἕως τῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· καὶ εὐθέως λαβὼν ὁ Ἄγγελος τὴν ψυχὴν αὐτῆς, ἀπῆλθε πρὸς οὐρανούς.

Πρωίας δὲ εἰσελθοῦσα ἡ μήτηρ αὐτῆς καὶ εὑροῦσα ταύτην τελειωθεῖσαν, ἀπῆλθε πρὸς τὸν βασιλέα καὶ λέγει αὐτῷ· Τοῦ λοιποῦ, βασιλεῦ, χαῖρε, σὺ καὶ ἡ βασιλεία σου· ὁ υἱός μου, ὡς μυρίων φονευτῶν ἐγκλήματα μόνος ἔχων, μυριοπλασίως τιμωρηθείς, τοῦ ζῆν παρὰ σοῦ ἀπηλλάγη. Ἰδοὺ νῦν καὶ ἡ θυγάτηρ μου, ὡς φονεύτρια τοῦ ἰδίου πατρός, γυμνὴ ὥσπερ λῃστὴς ταῖς ἀκανθώδεσι ῥάβδοις καταξανθεῖσα, καὶ αὐτὴ ἐτελεύτησε. Ταῦτα ἀκούσας ὁ ἀνάλγητος ἐκεῖνος καὶ αἱμοβόρος βασιλεύς, οὐδοπωσοῦν ἐκάμφθη πρὸς οἶκτον.

Ἡ δὲ βασίλισσα, λαβοῦσα ἀρώματα πολυειδῆ καὶ ἡδύπνοα, ἐμύρισε τὸ λείψανον τῆς Ἁγίας αὑτῆς θυγατρός, καὶ πορφύρᾳ βασιλικῇ εἱλίσασα, κατέθετο μετὰ Γοβδελαᾶ τοῦ υἱοῦ αὐτῆς, εἰς δόξαν τοῦ ἀγαθοῦ καὶ φιλανθρώπου Θεοῦ ἡμῶν, ὅτι αὐτῷ πρέπει δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.

νεοελληνικὴ ἀπόδοση
ὑπὸ Ν. Γ. Πεντζίκη

Δάδας Πέρσης Χριστιανός, πρῶτος τῶν αὐλικῶν καὶ συγγενὴς τοῦ βασιληᾶ. Μεταβαίνων οὗτος ὡς ἐξουσιαστὴς τινῶν πόλεων, δὲν ἔκρυπτε τὴν εὐσέβειά του. Ὁ πρῶτος τῶν μεγιστάνων Ἀδραμέλεχ ἀποστέλλεται νὰ ἀνακρίνει. Καὶ τοῦ δίδεται ἐντολὴ νὰ τιμωρήσει ὅποιον ἕβρει Χριστιανό. Τὴν ἐντολὴ αὐτὴ ὁ Βασιλεὺς ἀποστέλλει εἰς ἀπάντησιν τῶν ἀνακρίσεων τοῦ Ἀδραμέλεχ, διὰ τοῦ υἱοῦ του Γοβδελαᾶ. Παρουσίᾳ δὲ αὐτοῦ ἐξετάζεται ὁ Δάδας.

Βρίσκοντας λοιπὸν τοῦτον ἐμμένοντα στὴν πίστη του, ἄναψαν μίαν μεγάλην καὶ δυνατὴν κάμινον ὅπου προστάζαν νὰ ῥιφθεῖ ὁ Δάδας. Πλησιάζοντας ὁ μάρτυς ἔκαμε τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ ἐπὶ τῆς φλογὸς ποὺ περίσσευε τρομάζοντας καὶ τοὺς μακρὰν ἱσταμένους καὶ εὐθὺς ἔσβυσε ἡ κάμινος, βγάνοντας ἀντὶς φλόγα νερό. Τὸ θαῦμα ἐξέστησε τοὺς βλέποντας καὶ ὁ Γοβδελαᾶ ἐρωτᾶ τὸν Δάδα ποῦ ἐδιδάχθη τόσην μαγεία, ἀποκαλώντας τον προσφιλέστατο. Τότε τοῦ ὁμιλεῖ ὁ Δάδας περὶ Χριστοῦ, πείθοντάς τον ὅτι παρ᾿ ἐκείνου ὄχι μόνο θὰ ἐδιδάσκετο ὅσα εἶδε, ἀλλὰ καὶ θὰ συμβασίλευε μετὰ τοῦ Κυρίου. Ἀνάψαν λοιπὸν ἕνα ἄλλο καμίνι καὶ δι᾿ ἁπλῆς ἐπικλήσεως τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ ὑπὸ τοῦ Γοβδελαᾶ ἡ κάμινος σβήνει. Προσπίπτοντας λοιπὸν στὸν Ἅγιο Δάδα, πιστεύει.

Πληροφορηθεὶς ὁ Βασιλεὺς ὅτι ὁ γιός του ἔγινε Χριστιανός, προστάζει 4 στρατιῶτες νὰ τὸν δείρουν μὲ ἀκανθώδη ῥαβδία καὶ αὐτοὺς ἀποκαμόντες, τοὺς ἀντικατέστησαν ἄλλοι 4 καὶ ὁ Ἅγιος τυπτόμενος παρεκάλει τὸν Θεό, νὰ τοῦ δοθεῖ ὑπομονή, ἄγγελος δὲ φανεὶς ἐνδυνάμωνε καὶ τὸν ἐνεθάρρυνε, «θάρσει, μετὰ σοῦ ἐγὼ εἰμί». Ῥίπτονται ἀκολούθως στὴ φυλακὴ ἐπὶ 5 ἡμέρες καὶ κατ᾿ ἐντολὴ τοῦ βασιλέως ὁ Γάργαλος ἀναλαμβάνει τὴν τιμωρία τοῦ πρίγκηπος καὶ τῶν ἄλλων Χριστιανῶν. Δέρνεται ὁ Γοβδελαᾶς μὲ βούνευρα, ἀναθεματίζων τὴν θρησκεία τοῦ πατρός του. Τοῦ βγάνουν δύο λωριὰ ἀπὸ τὰ πόδια καὶ τὸ κεφάλι. Κοροϊδεύοντάς τον ὅτι θὰ τὸν γιάνει ὁ Χριστὸς καὶ κλείνοντάς τον φυλακή, ὅπου καὶ τὰ δεσμά του ἀπὸ μόνα τους λύονται καὶ ὁ Ἅγιος ἀποκαθίσταται ὑγιής. Τοῦτο ἐκστατικὸς ἀναφέρει ὁ Γάργαλος στὸν Βασιλέα, ὁ ὁποῖος διατάζει τὴν θανάτωσή του. Πυρώνουν λοιπὸν μιὰ σούβλα καὶ χώνοντάς την ἀπὸ τὅνα αὐτὶ τοῦ Ἁγίου τὴ βγάνουν ἀπὸ τὸ ἄλλο αὐτί. Στὴ φυλακὴ ποὺ ξανακλείστηκε Ἅγγελος Κυρίου βγάνει τὴ σούβλα ἀπὸ τὰ αὐτιὰ καὶ τὸν ἰατρεύει. Καὶ πάλιν ὁ Γάργαλος οὐκ ἠβουλήθη συνιέναι, ἀλλὰ καταξεσκίζοντάς του τὸ σῶμα μὲ βούνευρα τὸν βάνει πάλιν στὴ φυλακή, τὴν ἐπομένη τὸν δέρνει μὲ ῥαβδία ἀκανθωτὰ ῥοδιᾶς, καταξεσκίζει τὰ πλευρά του μὲ σιδερένιες ἀγκύδες (τζεγκέλια), περιπαίζοντας πὼς τάχα πάλιν θἄρθει ὁ Χριστός του νὰ τὸν ἰατρεύσει καὶ πάλιν στὴ φυλακὴ προσευχηθεὶς ὁ Ἅγιος ἔλαβεν τὴν ἰατρείαν, εὐχαριστῶν καὶ δοξάζων τὸν Κύριον καὶ οἱ βλέποντες ὁμολόγουν: «Μέγας εἶναι ὁ Θεὸς τῶν Χριστιανῶν». Τοῦ περνᾶν ἀπὸ τοὺς ὤμους σιδερένια τσιγκέλια καὶ τὸν κρεμᾶν ἀπὸ 3ης-9ης ὥρας, ὁ Μάρτυς προσηύχετο, στὴ φυλακή, ὅπου ἤθελαν νὰ τον δοῦν ἡ μήτηρ του καὶ ἡ ἀδελφή του Κασδόα, ἀλλὰ φοβόντουσαν τον βασιληᾶ ποὺ προστάζει ἀπὸ τὸ λαιμὸ πρὸς τ᾿ἀπάνω νὰ τοῦ γδάρουν τὸ κεφάλι καὶ μὲ τὸ δέρμα αὐτὸ νὰ τοῦ σκεπάσουν τὸ πρόσωπο, ἐπειδὴ εὐχαριστῶν τὸν Θεὸ ἐπέζη στὴ φυλακή, τοῦ ἐκριζώνουν ὅλους τοὺς ὄνυχας τῶν χειρῶν καὶ τῶν ποδῶν καὶ τοὺς βγάνουν 4 τραπεζίδες, τὸν ῥίχνουν στὴ φυλακὴ σὰν ἕνα ψοφισμένο σκυλὶ μ᾿ἐντολὴ κανεὶς νὰ μὴ τὸν παρηγορήσει οὔτε καὶ νερὸ νὰ τοῦ προσφέρει. Ἡ Κασδόα ὅμως ἐτόλμησε κρυφὰ νὰ τοῦ προσφέρει νερό, τρομάζοντας τὸν δεσμοφύλακα ὅτι θ᾿ἀποκεφαλισθεῖ ἂν τὸ φανερώσει. Ὁ ἀθλητὴς τοῦ Χριστοῦ ζητοῦσε παρηγορία καὶ ἰατρεία ἀπὸ τὸν Θεό, ἐπειδὴ ἀκόμα δὲν ἦταν ἡ ψυχή του πεπαγιωμένη καὶ στερεὰ εἰς τὴν πίστη, ἀφοῦ δὲ ἐπαγιώθη δὲν ἐζήτει πλέον ἰατρείας, ἀλλὰ νὰ δοθεῖ εἰς αὐτὸν θεόθεν ὑπομονὴ καὶ προθυμία εἰς τὰς βασάνους. Λαμβάνων ταύτην δι᾿ἐλλάμψεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἦταν πληγωμένος καὶ τὸν ἑαυτόν του δὲν ἰάτρευε. Ἔχαιρε μᾶλλον νὰ ἰατρεύει ἄλλους.

Ἄλλος ὀνόματι Γάργαλος μάγος, αἵτιος συμφορῶν, ὄντας στὴ φυλακὴ προσπίπτει στὰ πόδια τοῦ Ἁγίου λέγοντας: «μνήσθητί μου ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ σου» καὶ ὁ Ἅγιος: « πίστευσον εἰς αὐτὸν καὶ θέλει σὲ λυτρώσει ἀπὸ ὅλας τὰς ἁμαρτίας σου». Τὴν ἐπομένη ὁ Γάργαλος τοῦτος παραδίδει τὴν ψυχήν του εἰς χεῖρας τοῦ Θεοῦ, δερόμενος μὲ ῥαβδία. Ὁ Ἅγιος βαλθεὶς εἰς ξύλινον κοχλίαν (ἤγουν γαλιάγραν) κατατζακίζεται τοὺς πόδας, καίεται στὶς μασχάλες μὲ πυρωμένες σιδερένιες μπάλλες. Ὅσοι στὴ φυλακὴ ἐχρίοντο μὲ τὰ αἵματα ποὺ ἔτρεχαν ἐκ τῶν πληγῶν τοῦ Μάρτυρος, γιατρευόντουσαν καὶ ἄρρωστοι προστρέχοντες γινόντουσαν καλά. Καὶ μετὰ 15 ἡμέρες ἦταν ὁ Ἅγιος πάλιν ὑγιής, ἀλλ᾿ἀντὶ νὰ πιστεύσει ὁ ἄρχων ἄλλος Γάργαλος, ἐσκληρύθνη, βάνουν τὸν Ἅγιο σ᾿ ἕνα καζάνι ζεσταμένο γεμᾶτο πίσσα καὶ θειάφι, μπαίνοντας ὁ Ἅγιος προσευχήθη κυττώντας τὸν οὐρανὸ καὶ τὸ καζάνι καθὼς μπῆκε σχίσθηκε καὶ ἔμεινε ὁ Ἅγιος ἀβλαβής, ἀποφασίζεται λοιπὸν ἀπὸ τὸ συμβούλιο τῶν ἀρχόντων νὰ τὸν σταυρώσουν γυμνὸ ἐπὶ ξύλου καὶ ἀπὸ γύρω νὰ τὸν σαϊτεύουν. Ἀλλὰ οἱ σαΐτες ῥιπτόμενες κρεμιόντουσαν στὸν ἀέρα καὶ ἐκεῖνος ποὖχε τὴν ἰδέα αὐτὴ τανώντας τὸ τόξο του ἡ σαΐτα γύρισε καὶ τὸν ηὗρε στὸ δεξὶ μάτι.

Ἡ Κασδόα ποὺ ἐστάλθη μήπως τὸν μεταπείσει, ἔγινε ἡ ἴδια Χριστιανή, τὴν δείραν δὲ μὲ ῥαβδία καὶ τὴν βάλαν φυλακή. Στὴ φυλακὴ ζητᾶ διὰ μεσιτείας τοῦ ἀδελφοῦ της νὰ τῆς δώκει ὁ Θεὸς ὑπομονή. Ὁ Ἅγιος τῆς λέγει ὅτι δὲν θἄχει νὰ ὑπομείνει ἄλλας βασάνους. Ὁ Ἅγιος δένεται πόδια καὶ χέρια καὶ ῥίπτεται στὰ πόδια τῶν ἀλόγων ἵνα καταπατηθεῖ, ἀλλὰ τὰ δεσμά του ἐλύθησαν καὶ τὸ πρωῒ εὑρέθη ἀβλαβής. Τότε κατακαίονται τὰ μέλη αὐτοῦ μὲ πυρωμένες σοῦβλες. Τὸν κρεμοῦν ἀπὸ δυὸ ξύλα ἀπέχοντα μεταξύ τους 3 πῆχες, μὲ σιδερένια τσιγκέλια περασμένα στὰ χέρια του. Καὶ ἔτσι δὲν ἔπαψε νὰ προσεύχεται. Κρυφὰ διὰ τὸν φόβο τοῦ βασιλέως, παραστέκονταν 2 ἱερεῖς χριστιανοὶ ὁ Δαδιὴς καὶ ὀ Αὐδιὴς καταγράφοντας ὅ,τι μαρτύριο ὑφίστατο ὁ Ἅγιος καὶ τοὺς ζήτησε νὰ τοῦ φέρουν νερὸ καὶ λάδι γιὰ νὰ βαπτισθεῖ, ἂν δὲν εἶναι δυνατό, παρακαλέσετε τὸν Θεὸ νὰ γίνει. Ἐνῶ αὐτὰ ἔλεγε σύννεφο σὰν καταχνιὰ καὶ ἀντάρα, ἔβρεξε βρύση ἀπάνω στὸ κεφάλι τοῦ Μάρτυρος νερὸ καὶ ἐλάδι καὶ φωνὴ ἠκούσθη: «Δοῦλε τοῦ Θεοῦ Γοβδελαᾶ ἰδοὺ ἐδέχθης τὸ Ἅγιο Βάπτισμα». Εὐθὺς ἔλαμψε τὸ πρόσωπο τοῦ Ἁγίου καὶ εὐωδίασε. Δόξασε τὸν Κύριο ὁ ἀθλητής. Τὸν κατεβάζουν ἀπὸ τὸ κρέμασμα, ξύνουν καλάμια καὶ τὰ πλαταίνουν καὶ δι᾿αὐτῶν κεντοῦν ἀπὸ ποδῶν ἕως κεφαλῆς ὅλο τὸ σῶμα τοῦ Ἁγίου, οὕτω ἐπὶ πολλὰς ὥρας, ἐν εἶχε τὸ νοῦ του συγκεντρωμένο στὸ Θεό, παραδίδει εἰς αὐτὸν τὴν ψυχή του. Τότε διὰ τῶν ἄκρων προσδένεται πίσω ἀπὸ ἄλογα ποὺ τὸν τρέχουν διὰ μέσου πετρωδῶν καὶ τραχέων δρόμων, ἵνα τὸ γυμνὸ σῶμα κατασπαραχθεῖ σὲ κομμάτια καὶ ἀφανισθεῖ παντελῶς καὶ πραγματοποιώντας το, ὅ,τι ἀπόμεινε τὰ μοίρασε στὰ τρία σκορπώντας το νὰ τὸ φᾶν τὰ σκυλιὰ καὶ ὄρνεα. Οἱ χριστιανοὶ ἱερεῖς ἀκριβὰ πληρώνοντας ἀγόρασαν τὰ κομμάτια αὐτὰ καὶ ὁμοῦ μετὰ τοῦ διακόνου Ἁρμαζαδάα τὰ ἐκόμισαν σπίτια τους καὶ τειλίγοντάς τα μὲ ἀρώματα καὶ σινδόνας, εὐλαβῶς τὰ ἐνταφίασαν.

Ὁ ἅγιος, ἐνδοξότατος καὶ συγγενὴς τοῦ βασιλέως Δάδας, βασανισθεὶς ποικιλοτρόπως, κατακοπεὶς μεληδὸν ἐτελειώθη. Φιλόχριστοι ἐνταφίασαν εἰς τόπον ἱερὸν λαβόντες τὰ κατακοπέντα μέλη. Τὴ νύκτα ἐνῶ ἀγρυπνοῦντες δοξολογοῦσαν ἱερεῖς καὶ λοιποὶ τὸν Θεό, τὰ μεσάνυκτα παρέστη ἐν μέσῳ αὐτῶν ὁ Ἅγιος Γοβδελαᾶς, καὶ λέγει: «Ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί. Στῆτε ἑδραῖοι καὶ ἀμετακίνητοι». Ἐχάρηκαν δὲ οἱ παρισταμένοι βλέποντες αὐτόν. Κατ᾿ ἐντολή του ὁ Δαδιὴς λαμβάνει τὸ Ἅγιο Μῦρο (κέρας ἐλαίου) καὶ τὸ τίμιο Σῶμα τοῦ Κυρίου καὶ πηγαίνοντας στὸ βασιλικὸ περιβόλι, μυρώνει καὶ κοινωνεῖ τῶν ἀχράντων μυστηρίων τὴν ἀδελφὴν τοῦ Ἁγίου Κασδόα, συνοδευόμενος ἀπὸ τῆς πύλης ὑπὸ Ἀγγέλου, ὅστις καὶ μετὰ τὴν τέλεσιν τῶν μυστηρίων, παρέλαβεν εἰς οὐρανοὺς τὴν ἁγίαν αὐτῆς ψυχή.

Ὁ συγγενὴς τοῦ βασιλέως Κασδόος, δαρεὶς διὰ Χριστὸν μὲ σπάθη ξυλίνη ἐτελειώθη. Ἡ μήτηρ βασίλισσα μὲ ἀρώματα πολυειδῆ καὶ εὐωδέστατα ἔχρανε τὸ λείψανον τῆς ἁγίας θυγατρός της Κασδόας, τυλίγοντάς τα σὲ πορφύρα βασιλικὴ καὶ τοποθετώντας αὐτὰ ὁμοῦ μὲ τοῦ Ἁγίου υἱοῦ της τὸ λείψανον.