Ἡ Ἁγία Σκέπη καὶ Ἐπέτειος τοῦ «ΟΧΙ» (ἐθνικὴ γιορτή)
Βλέπε σχετικὸ ὑπόμνημα τὴν 1η Ὀκτωβρίου.
Ἦταν μία πραγματικὴ «κατ᾿ οἶκον ἐκκλησία». Οἰκογένεια ἀληθινὰ χριστιανική, μὲ μία ψυχή, μὲ μία καρδιὰ καὶ τὸ ἴδιο φρόνημα. Ὅταν ἄρχισε ὁ διωγμὸς κατὰ τῶν χριστιανῶν, εἰδοποίησαν τοὺς δυὸ συζύγους ὅτι κινδυνεύουν νὰ συλληφθοῦν. Τότε ὁ Τερέντιος καὶ ἡ Νεονίλλη ἀναρρωτήθηκαν ἂν θὰ φύγουν μακριά, προκειμένου νὰ προστατέψουν τὰ παιδιά τους, ἢ θὰ μείνουν καὶ νὰ περιμένουν μὲ γενναιότητα ὁποιοδήποτε μαρτύριο. Οἱ πέντε γιοὶ καὶ οἱ δυὸ θυγατέρες τους ἔδωσαν ἀποφασιστικὴ ἀπάντηση. Γιατί νὰ φύγουν; ὁ διωγμὸς εἶχε ἐξαπλωθεῖ παντοῦ. Ἔπειτα, ἡ ἀναχώρησή τους θὰ ἐνέσπειρε τὸν πανικὸ στοὺς ἐκεῖ χριστιανούς. Καὶ τὸ σπουδαιότερο, ἡ Ἐκκλησία δὲν ἐνισχύεται ἀπὸ φυγάδες, ἀλλὰ ἀπὸ μάρτυρες καὶ ἀθλητές. Ἔτσι, ὅλη ἡ οἰκογένεια ἀποφάσισε νὰ μείνει σταθερὴ στὴν ἀπόφασή της. Καὶ ὅλοι μαζί, ἀφοῦ ὁμολόγησαν τὸ Χριστό, πέθαναν μὲ ἀποκεφαλισμό.
Λόγιος μοναχὸς ὁ Ὅσιος Στέφανος στὴ Λαύρα τοῦ ἁγίου Σάββα, ἔζησε τὸν 8ο αἰῶνα μ.Χ. Ἡ ἀσκητική του ζωὴ συνοδευόταν ἀπὸ μεγάλη ἀγάπη στὴ μελέτη καὶ ἀπὸ τὴν ἀξιόλογη ἐπιδεξιότητα τῆς ἱερῆς ποίησης. Ἀγαποῦσε τοὺς ἀγῶνες γιὰ τὴν ὀρθόδοξη ἀλήθεια, καὶ πρόθυμα μετεῖχε στὸν πόλεμο κατὰ τῶν αἱρέσεων. Συχνὰ ἀπέφευγε κάθε λογῆς ἀνθρώπινη ἐπικοινωνία καὶ ζοῦσε ἐντελῶς μόνος σὲ διάφορα ἐρημικὰ μέρη. Ἐκεῖ ἀγαποῦσε νὰ παρατηρεῖ τὴν φύση καὶ νὰ μεταρσιώνεται μὲ τὴν προσευχή. Ἐπίσης χάιδευε τὰ ἐλάφια, ποὺ τὸν πλησίαζαν συναισθανόμενα καὶ αὐτὰ τὴν ἀγαθότητα καὶ τὴν παιδικὴ ἀφέλεια τῆς ψυχῆς του. Τέλος, ὁ ἐρημοπολίτης Στέφανος ὁ Σαββαΐτης βάσταξε καὶ τὰ βάρη τοῦ ἐπισκόπου, μετὰ ἀπὸ ἐπίμονες παρακλήσεις. Πέθανε διδάσκοντας καὶ οἰκοδομῶντας τὸ λαὸ μὲ τὸ χρηστό, ἄμεμπτο καὶ φιλάνθρωπο παράδειγμά του.
Οἱ Ἅγιοι Ἀρτεμίδωρος καὶ Βασίλειος
Μαρτύρησαν διὰ ξίφους. (Οἱ ἴδιοι της 26ης Ὀκτωβρίου).
Οἱ Ἅγιοι Τερέντιος, Ἀφρικανός, Μάξιμος, Πομπήιος, Φωκᾶς καὶ ἄλλοι 36 Ἀφρικανοὶ Μάρτυρες
Μαρτύρησαν τὸν 3ο αἰῶνα μ.Χ. ἐπὶ αὐτοκράτορος Δεκίου. Συνελήφθησαν καὶ ὑπέστησαν σειρὰ βασανιστηρίων, χωρὶς νὰ ἀνακαλέσουν τὴν ὁμολογία τῆς χριστιανικῆς τους πίστης. Τότε ἔσχισαν τὶς σάρκες τους μὲ πυρωμένα σιδερένια νύχια καὶ στὸ τέλος τοὺς ἀποκεφάλισαν.
Οἱ Ὅσιοι Φιρμιλιανός Ἀρχιεπίσκοπος Καισαρείας καὶ Μελχίων Πρεσβύτερος Ἀντιοχείας
Καὶ οἱ δυὸ ἀγωνίστηκαν κατὰ τῶν αἱρετικῶν. Τὸν Φιρμιλιανὸ ἀναφέρει μὲ στοργὴ ὁ Μέγας Βασίλειος. Σὲ Σύνοδο, ποὺ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος αὐτὸς συγκάλεσε στὸ Ἰκόνιο, ἀποφασίστηκε νὰ βαπτίζονται οἱ αἱρετικοί, ποὺ ἤθελαν νὰ προσέλθουν στὴν ἀληθινὴ Ἐκκλησία.
Αὐτὴ ἦταν θυγατέρα τοῦ βασιλιᾶ τοῦ Βυζαντίου Ἡρακλείου (610-641). Ἀφοῦ ἔζησε μὲ πνεῦμα Θεοῦ, ἀπεβίωσε εἰρηνικά.
Ὁ Ἅγιος Κυριακὸς ὁ Ἱερομάρτυρας
Αὐτὸς προερχόμενος ἐξ Ἑβραίων εἶχε τὸ ὄνομα Ἰούδας. Ἀφοῦ φανέρωσε τὸν Τίμιο Σταυρὸ στὴν Ἁγία Ἑλένη, βαπτίστηκε Χριστιανὸς καὶ ἔλαβε τὸ ὄνομα Κυριακός. Κατόπιν ἀναδείχτηκε ἐπίσκοπος Ἱεροσολύμων. Ὅταν τὸ 361 ὁ Ἰουλιανὸς ὁ Παραβάτης ἐκστράτευσε κατὰ τῶν Περσῶν καὶ πέρασε ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλήμ, ἔμαθε γιὰ τὸν Κυριακὸ καὶ ἀφοῦ τὸν συνέλαβε τὸν ἀνάγκαζε νὰ θυσιάσει στὰ εἴδωλα. Ἀλλ᾿ ὁ Κυριακός, ὄχι μόνο δὲν θυσίασε ἀλλὰ καὶ ἤλεγξε τὸν Ἰουλιανό. Τότε αὐτὸς τοῦ ἔκοψε τὸ δεξὶ χέρι. Κατόπιν ἔχυσε καυτὸ μολύβι στὸ στόμα του καὶ τὸν ἔβαλε νὰ πλαγιάσει σὲ χάλκινο πυρακτωμένο κρεβάτι. Ἔπειτα τὸν ἔβαλαν μέσα σ᾿ ἕνα καζάνι, ποὺ ἦταν γεμάτο με βραστὸ λάδι. Ἐκεῖ τὸν κάρφωσαν μὲ ἀκόντιο καὶ ἔτσι μαρτυρικά, ἀλλὰ ἔνδοξα παρέδωσε τὸ πνεῦμα του.
Ἡ Ἁγία Ἄννα μητέρα τοῦ Ἁγίου Κυριακοῦ
Ἡ ἁγία Ἄννα, μητέρα τοῦ πιὸ πάνω Ἁγίου Κυριακοῦ, ὅταν ἔμαθε τὰ μαρτύρια τοῦ γιοῦ της, ἔτρεξε νὰ τὸν δεῖ καὶ νὰ τὸν ἐνθαῤῥύνει. Τότε συνελήφθη καὶ αὐτή, καὶ ἀφοῦ τὴν κρέμασαν ἀπὸ τὶς τρίχες τῆς κεφαλῆς της, τὴν ἔκαψαν ζωντανὴ μὲ ἀναμμένες λαμπάδες.
Ὁ Ὅσιος Ἀθανάσιος ὁ Α´, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
Γεννήθηκε στὴν Ἀδριανούπολη της Θρᾴκης, ἀπὸ τοὺς εὐσεβεῖς γονεῖς Γεώργιο καὶ Εὐφροσύνη. Τὸ πρῶτο του ὄνομα ἦταν Ἀλέξιος καὶ ἦταν ἄνθρωπος μεγάλης ἐγκράτειας καὶ σωφροσύνης. Ἀσκήτευσε στὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ στὸ μοναστήρι τοῦ Γάνου. Πατριάρχευσε δυὸ φορές. Τὴν πρώτη φορὰ διαδέχτηκε τὸν Γρηγόριο, τὸν Κύπριο (1289-1293) καὶ τὴν δεύτερη φορὰ (1303-1311) τὸν Ἰωάννη ΙB´. Κατόπιν ἀποσύρθηκε τοῦ θρόνου καὶ μόνασε σὲ κάποια Μονή, ὅπου ἀπεβίωσε εἰρηνικὰ σὲ ἡλικία 100 χρονῶν. Τὴ βιογραφία του συνέγραψε ὁ Ἰωάννης Καλόθετος, σύγχρονος τοῦ Γρηγορίου Παλαμᾶ καὶ ἡ μετάφραση αὐτῆς ἔγινε ἀπὸ τὸν Ἀγάπιο Λάνδο στὸν «Νέο Παράδεισο».
Οἱ Ἅγιοι Νεομάρτυρες Ἀγγελῆς, Μανουήλ, Γεώργιος καὶ Νικόλαος «ἐκ Μελάμπων Κρήτης»
Ὅλοι γεννήθηκαν στὸ χωριὸ Μέλαμπες Ῥεθύμνου Κρήτης, ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς χριστιανούς. Ὁ Ἀγγελὴς καὶ ὁ Μανουὴλ ἦταν γνήσια ἀδέλφια, γιοὶ τοῦ Ἰωάννη Ῥετζέπη. Ὁ Γεώργιος ἦταν γιὸς τοῦ Κωνσταντίνου Ῥετζέπη. Ὁ Νικόλαος ἦταν γιὸς κάποιου ἄλλου Ἰωάννη Ῥετζέπη. Ὅλοι δηλαδὴ ἦταν ἀπὸ τὴν ἴδια οἰκογένεια, πλούσιοι, διακεκριμένοι γιὰ τὴν ἀνδρεία τους, ἔγγαμοι μὲ παιδιὰ καὶ ἀπολάμβαναν ὅλα τὰ προνόμια τῶν Μωαμεθανῶν, διότι ὑποκρίνονταν τοὺς Τούρκους. Τὸ 1821 ὅμως, συντάχθηκαν μὲ τοὺς χριστιανοὺς καὶ πολέμησαν γενναῖα γιὰ τὴν ἐλευθερία τῆς Πατρίδας. Ὅταν ἐπέστρεψαν στὴ γενέτειρά τους καὶ πῆγαν νὰ πληρώσουν τοὺς καθιερωμένους φόρους στοὺς ἐντεταλμένους Τούρκους, τοὺς κατάγγειλαν σὰν ἀποστάτες τοῦ Μουσουλμανισμοῦ στὸν Μεχμὲτ Πασᾶ τοῦ Ῥεθύμνου. Συλλήφθηκαν καὶ ὁδηγήθηκαν δεμένοι στὴν πόλη αὐτή. Ἐπειδὴ ὅμως δὲν ὑπέκυψαν στὶς κολακεῖες τῶν τυράννων καὶ ἔμειναν σταθεροὶ στὴν πίστη, βασανίστηκαν μὲ τὸν πιὸ φρικτὸ τρόπο. Τελικὰ στὶς 28-10-1824 τοὺς ἀποκεφάλισαν μπροστὰ στὴ «Μεγάλη Πόρτα» τοῦ Ῥεθύμνου. Οἱ τρεῖς κάρες ἀπ᾿ αὐτοὺς τοὺς Νεομάρτυρες, φυλάσσονται στὸν Ναὸ τῶν τεσσάρων μαρτύρων στὸ Ῥέθυμνο.
Ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος Ἀρχιεπίσκοπος Σερβίας
Ὁ Ἅγιος Ἀβράμιος ἐπίσκοπος Ἐφέσου
Ἀκολούθησε τὸν μοναχικὸ βίο καὶ ἔγινε Μητροπολίτης Ἐφέσου μετὰ τὸ 533. Ταυτίζεται μὲ τὸν ὁμώνυμο Ἀββᾶ, ποὺ ἀναφέρεται ἀπὸ τὸν Ἰωάννη Μόσχο (P.G. 87, 2956), τῶν Μονῶν Ἀβρααμιτῶν (Κωνταντινούπολη) καὶ Βυζαντίων (Ἱεροσόλυμα). Μὲ τὸ ὄνομά του σώθηκαν δυὸ ὁμιλίες, «εἰς τὸν Εὐαγγελισμόν» καὶ «εἰς τὴν Ὑπαπαντήν», ποὺ ἐκδόθηκαν τὸ 1913 ἀπὸ τοὺς Μ. Kraschaninnikov καὶ Μ. Jugie καὶ ἔχουν μεγάλη σπουδαιότητα γιὰ τὶς πατρολογικὲς σπουδές.
Ὁ Ἅγιος ἱερομάρτυς Θεόφιλος, τῆς Λαύρας τῶν Σπηλαίων Κιέβου (Ρῶσος)
Διὰ Χριστὸν σαλός.
Λεπτομέρειες γιὰ τὴν ζωὴ αὐτοῦ τοῦ ἁγίου τῆς Ὀρθοδοξίας, μπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρεττανικῶν Νήσων», τοῦ Χριστοφόρου Κων. Κομμοδάτου, ἐπισκόπου Τελμησσοῦ, Ἀθῆναι 1985.
Λεπτομέρειες γιὰ τὴν ζωὴ αὐτῆς τῆς ἁγίας τῆς Ὀρθοδοξίας, μπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρεττανικῶν Νήσων», τοῦ Χριστοφόρου Κων. Κομμοδάτου, ἐπισκόπου Τελμησσοῦ, Ἀθῆναι 1985.