Ὁ πνευματικὸς αὐτὸς ἀστέρας, ἰσάξιος τῶν μεγάλων ἀσκητῶν τῶν παλαιῶν χρόνων, γεννήθηκε στὴν Τραπεζοῦντα ἀπὸ εὐγενεῖς καὶ εὐσεβεῖς γονεῖς, οἱ ὁποῖοι τὸν ἀνέθρεψαν χριστιανικά. Νεαρὸς ἀκόμα, εἶχε κλίση στὴ μοναχικὴ ζωὴ καὶ ἐπιζητοῦσε πάντα τὴν πνευματικὴ τελειότητα. Κατέφυγε, λοιπόν, σὲ ἕνα ψηλὸ βουνὸ τοῦ Κύμινα, κοντὰ στὸν περιβόητο ἀσκητὴ Μιχαὴλ Μαλεινό, ἄνδρα μὲ ἀρετὴ καὶ ἁγιότητα ζωῆς. Αὐτὸς τὸν ἔκειρε μοναχὸ καὶ τὸν μετονόμασε ἀπὸ Ἀβράμιο - ποὺ τὸν ἔλεγαν - σὲ Ἀθανάσιο. Ἐκεῖ, λοιπόν, ὁ Ἀθανάσιος ἐκγυμνάστηκε πολὺ καλὰ στὴν ἀσκητικὴ ζωὴ καὶ τελειοποίησε σὲ μεγάλο βαθμὸ τὶς ἀρετές του. Ἐπιζητώντας, ὅμως τὸ τελειότερο, σύμφωνα μὲ τὴν ἐντολὴ τοῦ Κυρίου «Ἔσεσθε ὑμεῖς τέλειοι, ὥσπερ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς τέλειος ἐστίν», νὰ γίνεσθε δηλαδή, τέλειοι, καθὼς εἶναι τέλειος καὶ ὁ οὐράνιος Πατέρας σας, πῆγε στὸ Ἅγιον Ὄρος (Ἄθως), καὶ μὲ τὴν πλούσια ἐπιχορήγηση τοῦ αὐτοκράτορα Νικηφόρου Φωκᾶ, ἵδρυσε τὴν μεγάλη Λαύρα (962 μ.Χ.), ποὺ σῴζεται μέχρι σήμερα. Ἐκεῖ κατέφυγε πλῆθος μοναχῶν, καὶ μὲ τὴν καθοδήγηση τοῦ Ἀθανασίου, προόδευαν ὅλοι μαζὶ στὴν τελειότητα τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ποὺ τόσο ἐπεδίωκε ὁ Ἀθανάσιος μέχρι τὸ θάνατό του. (Κατὰ μία Συναξαριακὴ διήγηση, μαζὶ μὲ τὴν μνήμη τοῦ ὁσίου Ἀθανασίου, ἀναφέρεται καὶ ἡ μνήμη ἕξι ἀποκτανθέντων μαθητῶν του).
Ὁ Ὅσιος αὐτός, καὶ ὅταν ἀκόμα ἦταν μέσα στὸν κόσμο, ἔλαμπε ἀπὸ τὶς χριστιανικὲς ἀρετές. Διακρινόταν γιὰ τὴν σωφροσύνη του, τὴν χρηστότητά του, τὴν χαλιναγώγηση τῆς γλώσσας του, τὴν ὑπομονή του, τὴν μακροθυμία του, τὴν πραότητά του, τὴν μεγάλη ἀγάπη του πρὸς τοὺς φτωχοὺς καὶ τοὺς πάσχοντες. Ἀργότερα ἀσκήτεψε, καὶ ὑπῆρξε ἀπὸ τοὺς ἀσκητὲς ἐκείνους, ποὺ μὲ τὴν ἁγία ζωή τους καὶ τὴν ὑπόληψη τῆς ἀρετῆς τους, γίνονται ὠφελιμότατοι καὶ στὸν κόσμο. Πολλοὶ ποὺ ἐρχόταν στὸ ἀσκητήριό του, ὁ Ὅσιος τους ὁδηγοῦσε στὰ κατάλληλα πνευματικὰ βάλσαμα καὶ αὐτοὶ ἐπανεύρισκαν τὴν ἠθική τους ὑγεία, ποὺ τὰ πάθη καὶ οἱ ἡδονὲς τῆς σάρκας εἶχαν κατασκάψει.
Βλέπε βιογραφία της τὴν 21η Ἰανουαρίου.
Ἡ μνήμη του ἀναφέρεται στὸν Συναξαριστὴ Delehaye (Synaxaria Selecta σελ. 800, 52 καὶ 804, 37) «Τὰ ἐγκαίνια τοῦ ναοῦ ἁγίου μάρτυρος Στεφάνου τοῦ εἰς τὸ Ρήγιον Καλαβρίας». Κατὰ τὸν Κώδικα 53 τῆς Μονῆς Βλατέων, τὴν μνήμη τῶν ἐγκαινίων τοῦ ναοῦ αὐτοῦ γιόρταζαν τὴν 6η Ἰουλίου.
Ὁ Ἅγιος Κυπριανὸς ὁ νέος ὁσιομάρτυρας
Ἡ καταπληκτική του τόλμη, ἔκανε πολλοὺς νὰ τὸν νομίζουν γιὰ τρελό, ἀλλ᾿ αὐτός, μ᾿ αὐτὸν τὸν τρόπο κατάφερε νὰ πάρει τὸ στεφάνι τῆς αἰώνιας δόξας. Ὁ Ἱερομάρτυρας Κυπριανὸς γεννήθηκε ἀπὸ χριστιανοὺς γονεῖς, στὸ χωριὸ Κλητζὸς τῶν Ἀγράφων. Ἀνατράφηκε μὲ χριστιανοπρέπεια, ἔγινε μοναχὸς καὶ ἀξιώθηκε τοῦ χαρίσματος τῆς ἱεροσύνης. Πῆγε στὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅπου διέπρεψε στὶς ἀρετὲς καὶ ἔγινε ὑπόδειγμα μεταξὺ τῶν πατέρων. Ἡ καρδιὰ ὅμως τοῦ Κυπριανοῦ φλεγόταν ἀπὸ τὸν πόθο τοῦ μαρτυρίου, ἔτσι πῆγε στὴ Θεσσαλονίκη καὶ κήρυξε μὲ καταπληκτικὴ τόλμη μπροστὰ στὸν κριτὴ τὸν Χριστό. Προέτρεψε μάλιστα καὶ τοὺς ἐντὸς τοῦ κριτηρίου, καὶ αὐτὸν τὸν ἴδιο τὸν κριτή, νὰ ἀρνηθοῦν τὸ Μωάμεθ καὶ ν᾿ ἀκολουθήσουν Ἰησοῦν Ἐσταυρωμένον. Τὸν πέρασαν γιὰ τρελὸ καὶ τὸν ἔβγαλαν μὲ τὶς κλωτσιὲς ἔξω ἀπὸ τὸ κριτήριο. Ἀλλ᾿ ὁ διακαὴς πόθος τοῦ μαρτυρίου, ἔκανε τὸν Κυπριανὸ νὰ πάει στὴν Κωνσταντινούπολη. Ἐκεῖ, αὐθόρμητα μπῆκε στὸ παλάτι καὶ κήρυξε μὲ τὸ ἴδιο θάῤῥος τὸν Χριστὸ μπροστὰ στὸν Βεζίρη. Ὁ ἄρχοντας μὲ διάφορες κολακεῖες προσπάθησε νὰ τὸν παρασύρει στὸν μουσουλμανισμό, ἀλλ᾿ ἐπειδὴ ἀπέτυχε τὸν παρέδωσε στὸν Μουφτή. Ἀλλὰ καὶ ἐκεῖ ὁ Κυπριανὸς ὁμολόγησε τὴν ἀγάπη του στὸν Χριστὸ καὶ ἤλεγξε τὸν μουσουλμανισμό. Μὲ χαρὰ δέχτηκε τὴν καταδικαστικὴ ἀπόφαση. Ἔτσι στὶς 5-7-1679 ἡμέρα Σάββατο, τὸν ἀποκεφάλισαν στὸ Φανάρι. Μαρτύριο τοῦ Ἁγίου συνέγραψε ὁ Ἰωάννης Καρυοφύλλης.
Ἡ Εὕρεσις τῶν τιμίων Λειψάνων τοῦ Ὁσίου καὶ Θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν Σεργίου, Ἡγουμένου Ραδονεξίας, τοῦ Θαυματουργοῦ (Ῥῶσος)
Ἀνάμνησις ἀνακομιδῆς λειψάνων καὶ θαύματος γενομένου παρὰ τοῦ ἱερομάρτυρα Φωκᾶ
Μνήμη ἐγκαινίων ναοῦ ἁγίου Ἰουλιανοῦ, πλησίον τοῦ Φόρου
Λεπτομέρειες γιὰ τὴν ζωὴ αὐτῆς τῆς ἁγίας τῆς Ὀρθοδοξίας, μπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρεττανικῶν Νήσων», τοῦ Χριστοφόρου Κων. Κομμοδάτου, ἐπισκόπου Τελμησσοῦ, Ἀθῆναι 1985.
Λεπτομέρειες γιὰ τὴν ζωὴ αὐτοῦ τοῦ ἁγίου τῆς Ὀρθοδοξίας, μπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρεττανικῶν Νήσων», τοῦ Χριστοφόρου Κων. Κομμοδάτου, ἐπισκόπου Τελμησσοῦ, Ἀθῆναι 1985.