Ἡ Ἁγία Εὐδοκία ἡ ἀπὸ Σαμαρειτῶν, Ὁσιομάρτυς
Ἦταν ἀπὸ τὴν Ἡλιούπολη τῆς Συρίας καὶ ἔζησε ἐπὶ Τραϊανοῦ (98-117 μ.Χ.). Περνοῦσε τὴν ζωή της μέσα στὴν πορνεία καὶ τὶς ἀκολασίες. Ἡ ἐκθαμβωτικὴ καλλονή της εἵλκυε πολλοὺς ἐραστὲς καὶ ἔτσι συγκέντρωσε πολὺ πλοῦτο. Τὸ θεῖο ἔλεος ὅμως εὐδοκεῖ, ὥστε καὶ οἱ ψυχὲς ποὺ παρεκτράπησαν ἠθικὰ νὰ μὴ χάνουν ὁλότελα τὴν ἠθικὴ συναίσθηση, ἀλλὰ νὰ μένει κάτι ἀπὸ τὸν ἠθικὸ πόθο. Ἔτσι καὶ ἡ Εὐδοκία. Μετὰ ἀπὸ μία ἀρρώστια της, εἴτε ἀπὸ κορεσμό, εἴτε ἀπὸ ἐγωισμὸ πρὸς τοὺς φίλους της, διότι τὴν περίοδο ποὺ ἦταν ἄρρωστη τὴν εἶχαν ἐγκαταλείψει, δὲ συνέχισε τὴν προηγούμενη ζωή της. Ἐγκατέλειψε τὴν πόλη καὶ ἐπέστρεψε μετὰ ἀπὸ ἕνα χρόνο. Θέλησε νὰ μείνει ἄγνωστη καὶ γι᾿ αὐτὸ ἐγκαταστάθηκε στὰ τελευταῖα σπίτια τῆς πόλης. Ἐκεῖ, γνωρίζει μὲ θαυματουργικὸ τρόπο τοὺς χριστιανοὺς τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Ἀναπαύεται τόσο πολὺ ἀπὸ τὴν διδασκαλία τοῦ Εὐαγγελίου (καὶ νουθεσιῶν κάποιου μοναχοῦ ὀνόματι Γερμανοῦ), ποὺ ἀμέσως βαπτίζεται χριστιανὴ (ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο Θεόδοτο) καὶ μὲ τὴν μετάνοιά της καθαρίζεται ἀπὸ τὰ ἔκτροπα τῆς προηγούμενης ζωῆς. Ἀπὸ τότε ἀλλάζει ζωή. Δίνει τὴν περιουσία της στὰ ὀρφανὰ καὶ τοὺς φτωχοὺς καὶ γίνεται πιστὴ ἐργάτης τοῦ Εὐαγγελίου. Καὶ μάλιστα μέχρι μαρτυρικοῦ θανάτου. Ἔτσι ἡ Ἁγία Εὐδοκία ἔρχεται νὰ μᾶς θυμίσει τὰ αἰώνια λόγια του Κυρίου μας: ὅτι «οἱ τελῶναι καὶ αἱ πόρναι προάγουσιν ὑμᾶς εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Οἱ τελῶνες, δηλαδή, καὶ οἱ πόρνες, ποὺ στὴν ἀρχὴ ἔδειξαν ἀπείθεια στὸ Νόμο τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ μετὰ μετενόησαν καὶ πίστεψαν ἔμπρακτα σ᾿ Αὐτόν, θὰ προλάβουν στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐσᾶς, ποὺ μόνο στὰ λόγια πιστεύετε στὸ Θεό, ἐνῷ στὴν πράξη εἶστε ἄπιστοι.
Καταγόταν ἀπὸ τὴν πόλη Κῦρο τῆς Συρίας καὶ ἔζησε κατὰ τὸ πρῶτο μισὸ τοῦ 5ου αἰῶνα. Οἱ γονεῖς της, εὐσεβεῖς καὶ πλούσιοι, τὴν εἶχαν ἀναθρέψει χριστιανικότατα, καὶ τῆς παρεῖχαν τὰ μέσα γιὰ ἐλεημοσύνες καὶ ἄλλα καλὰ ἔργα. Ὁ ἐπίσκοπος Θεοδώρητος, βλέποντας τὴν τόσο ζωντανὴ εὐσέβειά της, τὴν ἐκτιμοῦσε πολὺ καὶ τὴν χρησιμοποιοῦσε σὰν παράδειγμα στὶς πλούσιες νέες, ποὺ νόμιζαν, ὅτι μποροῦσαν νὰ συμβιβάσουν τὴν χριστιανοσύνη τους μὲ τὶς κοσμικὲς ἐπιδείξεις καὶ ματαιότητες. Καί, ὅσες φορὲς ἔβλεπε κόρη, ποὺ ποθοῦσε νὰ ἀκολουθήσει τὸν Εὐαγγελικὸ δρόμο, τῆς συνιστοῦσε νὰ συναναστρέφεται τὴν Δομνίνα. Ἡ δὲ Δομνίνα, καθοδηγοῦσε μὲ πολλή ἀδελφικὴ στοργὴ καὶ ταπεινοφροσύνη, προσπαθώντας νὰ μὴ φαίνεται, ὅτι ὑπερτερεῖ, πολλὲς φορὲς μάλιστα κάνοντας τὴν μικρότερη. Κατὰ τὰ δειλινά, ἡ Δομνίνα συνήθιζε νὰ πηγαίνει στὴ γειτονική της ἐκκλησία, ὅπου ἔκανε δεήσεις μέσα στὴ σιγὴ τοῦ ναοῦ. Ἔτσι, μὲ τέτοιες ἅγιες ἀσχολίες, τελείωσε ἡ Δομνίνα τὴν ζωή της καὶ πῆγε στὰ ἀθάνατα σκηνώματα, ποὺ ἀποτέλεσαν τὸ διαρκῆ καὶ διακαῆ πόθο της σ᾿ ὅλη τὴν διάρκεια τῆς ἐπίγειας ζωῆς της.
Ἔζησε στὰ χρόνια του αὐτοκράτορα Διοκλητιανοῦ καὶ καταγόταν ἀπὸ τὴν Νίκαια τῆς Βιθυνίας. Θερμὴ χριστιανή, ἐργαζόταν γιὰ τὴν ἐξάπλωση τῆς πίστης μεταξὺ τῶν γυναικῶν τῆς εἰδωλολατρείας. Καταγγέλθηκε καὶ ὁμολόγησε ἀμέσως τὴν θεάρεστη δραστηριότητά της. Τότε τὴν ὑποχρέωσαν νὰ θυσιάσει στὰ εἴδωλα, ἀλλὰ ἡ Ἀντωνίνα ἀρνήθηκε σθεναρὰ καὶ μάλιστα συνηγόρησε μπροστὰ στὸν ἔπαρχο ὑπὲρ τῆς χριστιανικῆς θρησκείας. Μετὰ ἀπὸ βασανιστήρια, τὴν ἔριξαν σὲ σκοτεινὴ ἀπομόνωση μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι θὰ καμφεῖ τὸ φρόνημά της. Ὅταν τὴν ἔβγαλαν ἀπὸ τὴν φυλακή, ἡ Ἀντωνίνα ἀντέταξε τὴν ἴδια ἄρνηση στὶς προτροπὲς καὶ τὶς ἀπειλὲς τοῦ κριτῆ ν᾿ ἀρνηθεῖ τὸν Χριστό. Τότε τὴν ἔβαλαν μέσα σ᾿ ἕνα σακὶ καὶ τὴν ἔριξαν μέσα στὴ λίμνη τῆς Νίκαιας, παίρνοντας ἔτσι τὸ ἀθάνατο στεφάνι τοῦ μαρτυρίου. (Ἡ μνήμη της ἐπαναλαμβάνεται καὶ τὴν 12η Ἰουνίου).
Οἱ Ἅγιοι Μάρκελλος καὶ Ἀντώνιος
Μαρτύρησαν ἀφοῦ τοὺς ἔριξαν μέσα στὴ φωτιά.
Οἱ Ἅγιοι Σίλβεστρος καὶ Σωφρόνιος
Μαρτύρησαν διὰ ξίφους.
Μαρτύρησε διὰ ξίφους.
Οἱ Ἅγιοι Χαρίσιος, Νικηφόρος καὶ Ἀγάπιος
Δὲν ὑπάρχει καμία πληροφορία γιὰ τὴν ζωή τους.
Ἡ μνήμη του ἀναφέρεται στὸ Ἱεροσολυμιτικὸ Κανονάριο σελ. 36 ὡς ἑξῆς: «Ἐν τὴν Ἀναστάσει, τοῦ ἁγίου πατριάρχου Σιλβέστρου». Ἡ πανήγυρή του γινόταν στὸν ναὸ τῆς Ἀναστάσεως, ἀλλὰ ἄγνωστο ποιᾶς πόλης Πατριάρχης ἦταν ὁ Σίλβεστρος, ποὺ τὴν μνήμη του γιορτάζει ἡ ἐκκλησία τῶν Ἱεροσολύμων.
Ὁ Ὅσιος Ἀγάπιος καὶ ὁ Ὅσιος Εὐδόκιμος
Ὁ Ὅσιος αὐτὸς ἦταν στὴ Σκήτη τοῦ Κολιτζοῦ τῆς περιοχῆς Βατοπαιδίου. Ὅμως, σὲ μία ἐπιδρομή τοης οἱ Ἀγαρηνοὶ πειρατὲς τὸν αἰχμαλώτισαν καὶ τὸν πούλησαν σὰν δοῦλο σ᾿ ἕναν ἄλλο Ἀγαρηνό. Αὐτὸς τὸν εἶχε δεμένο μὲ ἁλυσίδες, γιὰ τὸν φόβο μὴν ἀποδράσει, καὶ τὸν χρησιμοποιοῦσε στὶς πιὸ σκληρὲς καὶ βαριὲς ἐργασίες. Διὰ τῆς προσευχῆς καὶ κατὰ τὴν στιγμὴ ποὺ βρισκόταν στὴ φυλακή, ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος τὸν ἐλευθέρωσε. Τότε ὁ Ὅσιος ἀμέσως γύρισε στὸ Ἅγιον Ὄρος, στὸν Γέροντά του. Ἀλλ᾿ ὁ Γέροντας, μόλις τὸν εἶδε, τοῦ ἔκανε παρατήρηση διότι ἔφυγε κρυφὰ χωρὶς τὴν ἔγκριση τοῦ κυρίου του, καὶ τοῦ εἶπε ἀμέσως νὰ γυρίσει πίσω. Ὁ Ὅσιος Ἀγάπιος ἔκανε ὑπακοὴ καὶ ἐπέστρεψε στὸν Ἀγαρηνὸ κύριό του. Ἡ ἐνέργειά του αὐτὴ συγκίνησε τὸν Ἀγαρηνό, μὲ ἀποτέλεσμα αὐτὸς καὶ οἱ δυὸ γιοί του, μαζὶ μὲ τὸν ὅσιο Ἀγάπιο, νὰ ἔλθουν στὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ νὰ γίνουν μοναχοί. Γιὰ δὲ τὸν ὅσιο Εὐδόκιμο, βλέπε βιογραφικό του σημείωμα τὴν 5η Ὀκτωβρίου.
Ὁ Ἅγιος Παρασκευὰς ὁ Τραπεζούντιος, νεομάρτυρας
Ὁ Ἅγιος αὐτὸς νεομάρτυρας δὲν ἀναφέρεται ἀπὸ τοὺς Συναξαριστές. Ἦταν ἀπὸ τοὺς προύχοντες τῆς Τραπεζοῦντας καὶ μαρτύρησε τὴν 1η Μαρτίου 1659 μὲ ἀπαγχονισμό. Τὸ σῶμα του παρέλαβαν οἱ χριστιανοὶ καὶ τὸ ἔθαψαν στὸν ναὸ τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Νύσσης. Κατόπιν ἀνακομίσθηκε στὴ Μονὴ Θεοσκεπάστου τῆς Τραπεζοῦντας.
Ἄγνωστο ποὺ καὶ πότε μαρτύρησε, μᾶλλον ὅμως ἐπὶ τῶν εἰκονομάχων, ἀφοῦ οἱ Συναξαριστὲς σημειώνουν ὅτι ὑπὲρ τῶν ἁγίων εἰκόνων διὰ τοῦ πυρὸς ἐτελειώθη.
Ἡ Ἁγία Ἀναστασία ἡ νεομάρτυς (Ἀντρέγιεβνα) (Ρωσίδα)
Διὰ Χριστὸν σαλή.
Λεπτομέρειες γιὰ τὴν ζωὴ αὐτοῦ τοῦ ἁγίου τῆς Ὀρθοδοξίας μπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρεττανικῶν Νήσων», τοῦ Χριστόφορου Κων. Κομμοδάτου, ἐπισκόπου Τελμησσοῦ, Ἀθῆναι 1985.