Ὃς ἂν ὁμολογήσει ὅτι Ἰησοῦς ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ μένει καὶ αὐτὸς ἐν τῷ Θεῷ». Δηλαδή, ὅποιος ὁμολογήσει μὲ ὅλες του τὶς δυνάμεις ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ ἐνανθρωπήσας Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεὸς μένει μέσα σ᾿ αὐτὸν καὶ αὐτὸς μέσα στὴ χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἕνας τέτοιος ὁμολογητὴς ὑπῆρξε καὶ ὁ Ὅσιος Μάξιμος, ποὺ πραγματικὰ εἶχε τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ ἐπάνω του. Ἦταν εὐγενικῆς καταγωγῆς καὶ γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 580 μ. Χ. Ἔκανε λαμπρὲς σπουδὲς στὴ θεολογία, ἀλλὰ καὶ στὴ φιλοσοφία. Μάλιστα, ἔκανε ἰδιαίτερος γραμματέας τοῦ αὐτοκράτορα Ἡρακλείου. Τότε προόδευε ἡ αἵρεση τῶν Μονοθελητῶν. Ὁ Μάξιμος ἀφήνει τὶς λαμπρότητες τῶν ἀνακτόρων καὶ γίνεται μοναχός, πολεμῶντας παντοιοτρόπως τὴν σατανικὴ αὐτὴ αἵρεση. Στὸν ἀγῶνα του αὐτὸ βρίσκει πολλὰ ἐμπόδια. Κυρίως, τὸν αὐτοκράτορα Κώνστα, ποὺ ὑποστήριζε τοὺς Μονοθελητές. Μάλιστα, ἔφτασε στὸ σημεῖο μὲ μία ψευτοσύνοδο νὰ καταδικάσει τὸν ὅσιο, νὰ τὸν ἀναθεματίσει(!), καὶ τὸν παρέδωσε στὸν ἔπαρχο τῆς πόλης γιὰ νὰ τιμωρηθεῖ. Μαστιγώνεται σκληρὰ καὶ τοῦ κόβουν τὴν γλῶσσα καὶ τὸ δεξὶ χέρι. Ἡ θέα, ὅμως, τοῦ ἄγλωσσου, πλέον, στόματος, θὰ ἦταν ἡ εὐγλωττότερη καὶ φλογερώτερη ὑπόμνηση τῆς ἀφοσίωσης ποὺ χρωστοῦν ὅλοι νὰ ἔχουν στὴν Ἱερὴ ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας. Πεθαίνει ἐξόριστος στὴ Λαζικὴ τὸ 662 μ.Χ.
Γεννήθηκε στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς, τὸν Θεόδωρο καὶ τὴν Φλωρεντία, ἐπὶ βασιλέως Διοκλητιανοῦ (284-304). Σὲ νεαρὴ ἡλικία κατέφυγε στὸν Ὄλυμπο καὶ ζοῦσε ἀσκητικὰ μέσα σὲ μία σπηλιά. Ἀπὸ τὸν Ὄλυμπο ἐπανῆλθε στὴ Νίκαια, ὅπου ἐπισκέφθηκε τοὺς γονεῖς του, καὶ κατόπιν πάλι ἐπέστρεψε στὸν Ὄλυμπο. Ἡ ζωή του ὑπῆρξε πολὺ πνευματική. Ἐκεῖνο τὸν καιρὸ ὅμως, οἱ διῶκτες τοῦ Χριστιανισμοῦ Διοκλητιανὸς καὶ Μαξιμιανός, ἔστειλαν στὴν ἐπαρχία τῆς Βιθυνίας ἕναν θηριώδη ἄρχοντα, τὸν Μάξιμο. Αὐτὸς κομμάτιαζε τοὺς χριστιανοὺς μὲ τὸν πιὸ ἀπάνθρωπο τρόπο. Τότε ἄγγελος Κυρίου ἐμφανίστηκε στὸν Νεόφυτο καὶ τοῦ εἶπε νὰ πάει στὴ Νίκαια γιὰ νὰ μαρτυρήσει. Ἔτσι ὥστε μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ νὰ ἐνισχύσει ψυχικὰ τοὺς χριστιανούς. Πράγματι ὁ Νεόφυτος παρουσιάστηκε στὸν Μάξιμο καὶ μὲ πρωτοφανὲς θάῤῥος τὸν ἤλεγξε. Τότε ὁ ἄγριος ἄρχοντας διέταξε καὶ τὸν ἔδειραν σκληρά. Κατόπιν τὸν ἔριξαν μέσα σὲ καζάνι μὲ βραστὸ νερό, ἔπειτα στὰ θηρία καὶ στὸ τέλος τὸν σκότωσαν μὲ ξίφος. Τὸ μαρτύριό του, ὅμως, ἐμψύχωσε σὲ μεγάλο βαθμὸ τοὺς χριστιανοὺς τοῦ τόπου ἐκείνου.
Ὁ Ὅσιος Ζώσιμος ἐπίσκοπος Συρακουσῶν
Καταγόταν ἀπὸ τὴν Σικελία. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς του εἶχαν ἕνα κτῆμα κοντὰ σ᾿ ἕνα μοναστήρι, καὶ ὁ μικρὸς γιός τους γρήγορα ἀγαπήθηκε ἀπὸ τοὺς ἐκεῖ μοναχοὺς γιὰ τὴν ἀφοσίωσή του στὰ θεῖα. Ὁ ἡγούμενος μάλιστα τοῦ μοναστηρίου φρόντισε ὁ μικρὸς νὰ μάθει γράμματα καὶ ὅταν μεγάλωσε, ὁ ἴδιος πλέον δίδασκε τὰ θεολογικὰ γράμματα. Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ ἡγουμένου ἔγινε αὐτὸς διάδοχός του, διότι θεωρήθηκε ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο Συρακουσῶν ἀξιώτερος ὅλων. Ὑπῆρξε τόσο μεγάλη ἡ εὐσεβὴς δράση του, ὥστε μετὰ τὸν θάνατο τοῦ ἐπισκόπου Συρακουσῶν, ἡ φωνὴ τοῦ λαοῦ τὸν ἔφερε στὸ ἐπισκοπικὸ ἀξίωμα. Ἀπὸ τὴν νέα του θέση, ὑπηρέτησε λαμπρὰ τὴν διδασκαλία τοῦ θείου λόγου καθὼς καὶ ὅλα τὰ ποιμαντικά του καθήκοντα. Καὶ ἔτσι ἅγια ἀφοῦ ἔζησε, ἀπεβίωσε εἰρηνικά.
Οἱ Ἅγιοι Εὐγένιος, Οὐαλεριανός, Κάνδιδος καὶ Ἀκύλας οἱ ἐκ Τραπεζοῦντας
Κατὰ τὸν διωγμὸ τοῦ Διοκλητιανοῦ ζήτησαν νὰ προφυλαχθοῦν στὰ ὄρη. Συνελήφθησαν ὅμως καὶ διατάχθηκαν ν᾿ ἀρνηθοῦν τὸ Χριστό. Ἐκεῖνοι ἀπάντησαν γενναία, ὅτι δὲν Τὸν ἀρνοῦνται, καὶ τότε τοὺς ἐξόρισαν στὸ φρούριο τῆς Πιτυοῦντος τῶν Λάζων. Ἡ φυλακὴ δὲν μπόρεσε νὰ δαμάσει τὸ φρόνημά τους. Τοὺς ἔφεραν λοιπὸν καὶ πάλι στὴν Τραπεζοῦντα, ὅπου μὲ ὑποσχέσεις καὶ ἀπειλές, προσπάθησαν νὰ τοὺς σύρουν στὴν εἰδωλολατρεία. Ἡ ἀποτυχία, ὅμως, ἐξόργισε τὸν ἔπαρχο Λυσία καὶ διέταξε νὰ τοὺς βασανίσουν σκληρά. Πρῶτα τους γύμνωσαν, καὶ ἄνδρες δυνατοὶ μὲ μαστίγια ἀπὸ νεῦρα βοδιῶν, καταξέσχισαν τὶς σάρκες τους. Ἔπειτα ἔμπηξαν σιδερένια νύχια στὰ σώματά τους καὶ ἄνοιξαν βαθειὲς πληγὲς στὰ πλευρά τους. Κατόπιν μὲ ἀναμμένες λαμπάδες, ἔκαψαν τὶς ματωμένες πληγές τους. Τελικὰ θανατώθηκαν μὲ ἀποκεφαλισμό, ἀφοῦ ἔμειναν ἄσειστοι καὶ νικηφόροι στὴν πίστη τους.
(Στὸ τυπικό της Μονῆς Καρακάλου, ἀριθ. 25 φ. 123 σημειώνεται: «τῇ 24η Ἰουνίου τελεῖται καὶ ἡ γέννησις τοῦ ἁγίου καὶ ἐνδόξου μεγαλομάρτυρας Εὐγενίου»).
Στὴν ἐκκλησία ποὺ βρίσκεται πρὸς τὴν θάλασσα. Αὐτὴ ἴσως εἶναι ἡ ἐκκλησία ποὺ ἔκτισε ὁ Ἅγιος Μαρκιανὸς (†10 Ἰανουαρίου), ὁ οἰκονόμος τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας. Διότι αὐτὸς ἔκτισε ἕναν ναὸ τῆς Ἁγίας Εἰρήνης πρὸς τὴν θάλασσα. Καὶ σ᾿ ἄλλα μέρη τῶν Συναξαριστῶν ἀναφέρεται αὐτὴ ἡ Ἁγία Εἰρήνη πρὸς τὴν θάλασσα.
Ἦταν κόρη οἰκογενείας εὐγενῶν ἀπὸ τὴν Ῥώμη. Οἱ δραστηριότητες τῆς Ἁγνῆς ἦταν νὰ φέρνει ψυχὲς στὴ Χριστιανικὴ πίστη καὶ οἱ ἐπιτυχίες της ἦταν μεγάλες. Καταγγέλθηκε στὸν ἄρχοντα καὶ διατάχτηκε νὰ ἀρνηθεῖ τὸν Χριστό. Ἡ Ἁγνὴ ἐπέμενε νὰ τὸν ὁμολογεῖ. Τότε ὁ σκληρὸς ἄρχοντας τὴν ἔριξε σὲ πορνεῖο γιὰ νὰ σπιλώσει τὴν τιμή της. Ἀλλ᾿ ἡ Ἁγνὴ διὰ τῆς προσευχῆς ἔφερε πραγματικὸ σεισμὸ μέσα στὸ πορνεῖο, καὶ ὅσους διεφθαρμένους τόλμησαν νὰ τὴν πλησιάσουν τοὺς ἔριξε κάτω νεκρούς. Ἀμέσως τότε οἱ διεφθαρμένες γυναῖκες τὴν ἔβγαλαν ἀπὸ τὸ πορνεῖο καὶ ὁ ἄρχοντας ἀπὸ τὴν μανία τὴν ἔριξε στὴν φωτιά. Ἔτσι ἡ ψυχή της στεφανηφόρα πέταξε πρὸς τὸν Θεό. Εὐσεβεῖς χριστιανοὶ παρέλαβαν τὰ ἀπανθρακωμένα λείψανά της καὶ τὰ ἔθαψαν μὲ μεγάλη εὐλάβεια (ἡ μνήμη της περιττῶς ἐπαναλαμβάνεται καὶ τὴν 5ην Ἰουλίου).
Μαρτύρησαν διὰ ξίφους στὴν Τύρο.
Ὁ Ὅσιος Νεόφυτος Προσμονάριος τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου
Ἄκουσε τὴν φωνὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἀπὸ τὸ στόμα τῆς ἁγίας της εἰκόνας. Ἀπεβίωσε εἰρηνικά.
[Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Πάτροκλος] Μνήμη ὅλων τῶν Μαρτύρων
Ποὺ μαρτύρησαν ἀπὸ τὸ χρόνο τοῦ πρωτομάρτυρα Στεφάνου μέχρι σήμερα. Ἡ μνήμη τους συναντᾶται στὸ Ἱεροσολυμιτικὸ Κανονάριο (σελ. 30). Ἡ δὲ πανήγυρή τους γινόταν στὸν ναὸ τοῦ ἁγίου Στεφάνου τῶν Ἱεροσολύμων, ποὺ ἔκτισε ἡ βασίλισσα Εὐδοκία (†460), σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορα Θεοδοσίου τοῦ Μικροῦ.
Γεννήθηκε στὴν Ἄρτα τὸ 1470, ἀλλὰ ἡ καταγωγή του ἦταν ἀπὸ τὸν Μοριᾶ καὶ τὸ κοσμικό του ὄνομα ἦταν Μιχαὴλ Τριβώλης. Μαθήτευσε κοντὰ στὸν Ἰωάννη Μόσχο καὶ ὁλοκλήρωσε τὶς σπουδές του στὴν Ἰταλία. Ἐπίσης, μαθήτευσε στὴν Ἑλληνικὴ σχολὴ τῆς Βενετίας καὶ κατόπιν σπούδασε στὰ Πανεπιστήμια τῆς Πάδοβας, τῆς Φλωρεντίας καὶ τοῦ Μιλάνου ἔχοντας ἐπιφανεῖς Ἕλληνες δασκάλους, ὅπως ὁ Ἰανὸς Λάσκαρης, ὁ Λαόνικος Χαλκοκονδύλης κ.ἄ. Τὸ 1505-6 πῆγε στὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅπου ἐκάρη μοναχὸς μὲ τὸ ὄνομα Μάξιμος. Ἀργότερα πῆγε στὴ Ῥωσία, μετὰ ἀπὸ παράκληση τοῦ τσάρου τῆς Ῥωσίας Βασιλείου Ἰβάνοβιτς, τὸ 1516, προκειμένου νὰ μεταφράσει διάφορα λειτουργικὰ καὶ θεολογικὰ βιβλία στὴ σλαβονική. Ἐκεῖ ὅμως συκοφαντήθηκε ἄγρια ἀπὸ τὸν ἰσχυρὸ ἡγούμενο τῆς Μονῆς Βολοκαλὰμσκ Δανιὴλ καὶ ἔτσι ὁ Μάξιμος ταλαιπωρήθηκε ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν μὲ ἐξορίες, στέρηση θείας κοινωνίας, φυλακίσεις σιδηροδέσμιος καὶ ἄλλα βάσανα. Τελικὰ τὸ 1551 μεταφέρθηκε στὴ Λαύρα τοῦ Ἁγίου Σεργίου, ὅπου ὁ ἡγούμενος τὸν περιέβαλε μὲ πολλὴ ἀγάπη, ἐκτιμῶντας τὸ πνευματικό του ἔργο. Ἐδῶ ἄφησε καὶ τὴν τελευταία του πνοὴ στὶς 21 Ἰανουαρίου τοῦ 1556, ἀφοῦ συνέγραψε πολλὰ ἀπολογητικὰ καὶ ἑρμηνευτικὰ ἔργα. Κατετάγη στὸ Ἁγιολόγιο στὶς 31 Μαΐου 1988.
Ὁ Ὅσιος Ἀπολλώνιος ὁ Ἀναχωρητής
(†4ος αἰ.).